Deklinacja niemiecka

S11

das Tier – die Tiere

Abend·rot	zorza wieczorna
Abitur	matura
Alphabet	alfabet
Àn·gĕ·bot	oferta, podaż
Ant·litz	oblicze, twarz
Argument	argument
Attentat	zamach
Ballett	balet
Band**	więź, węzeł
Bau·projekt	projekt budowlany
Beet	grządka, grzęda
Bein	noga
Bei·spiel	przykład
Benzin	benzyna
Berlin	Berlin
Bern	Berno
Bĕ·steck	zastawa
Bier	piwo
Blei	ołów
Blut	krew
Boot	łódź
Brot	chleb
Bǘcher·regal	regał na książki

Bund**	pęczek
Dach·gĕ·schoss	poddasze
Dänemark	Dania
Denk·mal*	pomnik
Deutsch	język niemiecki
Deutschland	Niemcy
Ding	rzecz
Díplom	dyplom
Dokument	dokument
Drang·sal*	kłopot, utrapienie
Echolot	echosonda
Eis	lód
Element	żywioł, pierwiastek
Englisch	język angielski
Érd·gĕ·schoss	parter
Exemplar	egzemplarz
Exil	emigracja
Experiment	eksperyment
Extrem	ekstremum, skrajność
Fahr·zeug	pojazd
Fest	święto
Fleisch	mięso
Flug·zeug	samolot

Formular	formularz
Frankreich	Francja
Französisch	język francuski
Frühstück	śniadanie
Gas	gaz
Gĕ·bäck	pieczywo
Gĕ·bet	modlitwa, pacierz
Gĕ·biss	uzębienie
Gĕ·dicht	wiersz, poemat
Gegen·teil	przeciwieństwo
Gĕ·lenk	staw (anat.)
Gĕ·päck	bagaż
Gĕ·rät	urządzenie
Gĕ·richt	danie; sąd
Gĕ·schenk	prezent
Gĕ·schoss	kondygnacja
Gĕ·sicht**	widok; zjawa, widziadło
Gĕ·sprä́ch	rozmowa
Gĕ·tränk	napój
Gift	jad, trucizna
Glück	szczęście
Gold	złoto
Haar	włos

Hárz	żywica
Heft	zeszyt
Heim	dom, domostwo
Honorar	honorarium
Hundert	sto
Insekt*	owad
Italienisch	język włoski
Jahr	rok
Kamél	wielbłąd
Kapital	kapitał
Klavier	fortepian
Kleinod*	klejnot
Kompliment	komplement
Konzert	koncert
Korn**	zboże, żyto
Krakau	Kraków
Kredit	kredyt
Kreuz	krzyż
Kunst·werk	dzieło sztuki
Labor*	laboratorium
Land*	ziemia (poet.)
Laub	listowie
Liechten·stein	Liechtenstein

Lineal	linijka
Luxem·burg	Luksemburg
Magazin	magazyn
Mal	raz
Maß	miara, rozmiar
Medikament	lekarstwo
Meer	morze
Metall	metal
Mit·leid	litość
Moment**	moment
Mono·gramm	monogram
Netz	sieć
Ob·jekt	przedmiot
Original	oryginał
Ö́sterreich	Austria
Papier	papier
Paris	Paryż
Pausen·brot	śniadanie do szkoły
Pedal	pedał
Personal	personel
Pférd	koń
Pòlnisch	język polski
Potenzial	potencjał

S11

S11S

S11U

das Tier – die Tiere

das Ereignis – die Ereignisse

das Floß – die Flöße

Próblem	problem
Prógramm	program
Pult	pulpit
Quádrat	kwadrat
Räto·romanisch	język retoromański
Rät·sel	zagadka
Reich	państwo, rzesza
Rektorat	rektorat
Ross*	rumak, koń
Rot	czerwień
Russisch	język rosyjski
Salz	sól
Schaf	owca
Schick·sal	los
Schiff	statek
Schwein	świnia
Seminar	seminarium
Spanisch	język hiszpański
Spiel	gra, zabawa
Spiel·zeug	zabawka
Stock·werk	piętro
Stück	kawałek
Studenten·heim	akademik

Sùb·stantiv (Sùb·stantiv)	rzeczownik
Symptom	symptom
Tal*	dolina (poet.)
Tau**	lina
Tausend	tysiąc
Tele·fon	telefon
Tele·gramm	telegram
Testat	poświadczenie
Theater·stück	sztuka (teatralna)
Tibèt (Tibét)	Tybet
Tier	zwierzę
Tor**	brama
Túch**	sukno
Turn·zeug	strój gimnastyczny
Ungarn	Węgry
Ver·bot	zakaz
Ver·dienst**	zasługa
Ver·giss·mein·nicht*	niezapominajka
Vieh	bydło
Vitamin	witamina
Warschau	Warszawa
Wien	Wiedeń
Wort**	słowo w zdaniu, głos

Zelt	namiot
Zeug	tkanina, ubranie
Zitat	cytat

Bünd·nìs	sojusz
Er·eig·nìs	zdarzenie
Er·geb·nìs	wynik, rezultat
Er·kennt·nìs	wyrok, orzeczenie
Er·leb·nìs	przeżycie
Er·zeug·nìs	produkt, wyrób
Gĕ·dächt·nìs	pamięć
Gĕ·heim·nìs	tajemnica
Hinder·nìs	przeszkoda
Ver·zeich·nìs	wykaz, spis
Zeug·nìs	świadectwo; zeznanie

Chor	chór w kościele
Floß	tratwa

S13

das Gemälde – die Gemälde
das Lager – die Lager
das Mädel – die Mädel

Abenteuer	przygoda
Aber	„ale”, zastrzeżenie
Alter	wiek
Aschen·brödel	kopciuszek
Bade·zimmer	łazienka
Bauer**	klatka dla ptaka
Doppel·zimmer	pokój dwuosobowy
Drittel	jedna trzecia
Dschungel*	dżungla (arch.)
Dunkel*	ciemność
Einzel·zimmer	pokój jednoosobowy
Ess·zimmer	jadalnia
Fenster	okno
Ferkel	prosię
Feuer	ogień
Fieber	gorączka
Gĕ·bäude	budynek
Gĕ·birge	góry
Gĕ·länder	poręcz
Gĕ·mä́lde	obraz
Gĕ·rede	gadanina
Gĕ·schwister	brat lub siostra
Gĕ·treide	zboże

Gĕ·wölbe	sklepienie
Kabel	kabel, lina
Kapitel	rozdział
Kupfer	miedź
Lager	obóz
Mädel	dziewczyna
Messer	nóż
Mittel	środek (np. leczniczy)
Möbel	mebel
Muster	wzór
Opfer	ofiara
Orchester	orkiestra
Pendel	wahadło
Rudel	stado, wataha, zastęp
Schlaf·zimmer	sypialnia
Schnitzel	skrawek; kotlet
Segel	żagiel
Semester	semestr
Silber	srebro
Stadt·viertel [~fɪʁtl̩]	dzielnica
Steuer**	ster, kierownica
Theater	teatr
Viertel [ˈfɪʁtl̩]	ćwiartka

Wasser**	woda
Wetter	pogoda
Wohn·zimmer	pokój dzienny
Zimmer	pokój (pomieszczenie)

S14

S13U

S14X

das Laken – die Laken
das Wandern – die Wandern
das Handeln – die Handeln
das Tischlein – die Tischlein

das Kloster – die Klöster

das Palais [~ɛː] – die Palais [~ɛːs]

Abend·essen	kolacja
An·denken	pamiątka, upominek
Asiĕn	Azja
Australiĕn	Australia
Bär·lein	niedźwiadek
Becken	zlew, basen; miednica (anat.)
Belgiĕn	Belgia
Bien·chen	pszczółka
Bröt·chen	bułka
Bǘch·lein	książeczka
Bügel·eisen	żelazko
Elb·chen	elfię, elfiątko
Eisen	żelazo
Essen	jedzenie
Fallschirmspringen	spadochroniarstwo
Fräu·lein	panna
Füllen	źrebię
Gĕ·fallen**	upodobanie
Gehen	chodzenie, chód
Handeln	działanie
Häns·chen*	(imię)
Häus·chen	domek
Italiĕn	Włochy

Käst·chen	kratka
Kissen	poduszka
Küken	pisklę
Laken	prześcieradło
Laufen	bieganie
Leiden	cierpienie, choroba
Mäd·chen	dziewczę, dziewczyna
Mai·glöck·chen	konwalia
Männ·chen	człowieczek, karzeł
Mäpp·chen	teczka
Mär·chen	bajka
München	Monachium
Polen	Polska
Sachsen	Saksonia
Schweigen	cisza, milczenie
Sloweniĕn	Słowenia
Terrain [ˈtɛʁn̥]	teren
Tisch·lein	stolik
Tschechiĕn	Czechy
Tun	postępowanie, działanie
Turnen	gimnastyka
Veil·chen	fiołek
Ver·giss·mein·nicht*	niezapominajka

Ver·gnügen	przyjemność
Ver·trauen	zaufanie
Wandern	wędrowanie
Wappen	herb, godło
Wieder·seen	ponowne spotkanie
Zeichen	znak, cecha

Klóster	klasztor
Mineral·wasser	woda mineralna
Wasser**	woda (miner.)

Dessous [dɛˈsuː]	bielizna
Einst	minione czasy
Ja	„tak”
Nein	nie
Palais [paˈlɛː]	pałac
Relais [ʁəˈlɛː]	przekaźnik

S12

S12U

das Ei – die Eier

das Bad – die Bäder

Abend·kleid	suknia wieczorowa
Bären·kleid	szata niedźwiedzia
Bild	obraz
Brett	deska
Ei	jajko
Einzĕl·kind	jedynak
Feld	pole
Geld	pieniądze
Gĕ·schlecht	rodzaj
Gĕ·spenst	duch
Gĕ·sicht**	twarz
Glied	członek ciała; ogniwo
Kind	dziecko
Kleid	sukienka, suknia, szata
Klein·geld	drobne
Licht	światło
Lied	piosenka
Mit·glied	członek
Nest	gniazdo
Rind	bydlę
Schild**	szyld, wywieszka
Schwért	miecz
Weib	kobieta

Amt	urząd
Arm·band	bransoletka
Aus·land	zagranica
Bad	kąpiel, łazienka
Band**	wstążka
Bĕ·sitz·tum	posiadłość
Birken·blatt	liść brzozy
Blatt	liść; blat; arkusz; kartka
Blüten·blatt	płatek kwiatu
Búch	książka
Dach	dach
Denk·mal*	pomnik
Dorf	wieś
Eigen·tum	własność
Eisen·schloss	zamek (do drzwi)
Eng·land	Anglia
Eschen·holz	drewno jesionowe
Fach	półka; zawód
Fahr·rad	rower
Fass	beczka
Finn·land	Finlandia
Fürsten·tum	księstwo
Gĕ·halt**	płaca, wynagrodzenie

Glas	szklanka, kieliszek, szkło
Grab	grób
Grab·mal	nagrobek
Gras	trawa
Gut	dobro, wartość
Haupt	głowa, czoło, lico
Haus	dom
Heimat·land	ojczyzna
Helden·tum	bohaterstwo
Herzog·tum	księstwo
Holz	drewno
Horn	róg
Huhn	kurczę, kura
Kalb	cielę
Kauf·haus	dom towarowy
Könìg·tum	królestwo
Korn**	ziarno
Kranken·haus	szpital
Kraut	ziele; kapusta
Kurs·búch	podręcznik
Lamm	jagnię
Land*	ląd, kraj
Lieblings·búch	ulubiona książka

Loch	dziura
Maul	pysk, morda
Rad	koło, rower
Ross*	rumak, koń
Schloss	zamek
Schul·fach	przedmiot (w szkole)
Schwimm·bad	basen
Tal*	dolina
Túch**	chusta
Treppen·haus	klatka schodowa
Volk	lud
Wachs·tum	wzrost
Wort**	słowo, słówko, wyraz

S15

das Sofa – die Sofas

Áfrika	Afryka
Alibi	alibi
Amerika	Ameryka
Auto	auto
Baby [ˈbeːbi]	małe dziecko
Bassin [baˈsɛŋ]	basen
Büro	biuro
Café [kaˈfeː]	kawiarnia
Camping [ˈkɛmpɪŋ]	kemping
Cargo	ładunek, cargo
Chicago	Chicago
China	Chiny
Date [dɛɪ̯t]	randka
Dschungel*	dżungla (arch.)
Echo [ˈɛço]	echo
E-Mail* [ˈiːmeɪ̯l], [ˈiːmeːl]	e-mail
Europa	Europa
Facebook [ˈfɛɪ̯sbʊk]	Facebook
Fisch·menü	danie rybne
Fìtness·studio	siłownia
Fleisch·menü	danie mięsne
Flug·ticket	bilet lotniczy
Foto	fotografia
Genie [ʒeˈniː]	geniusz

Gummi	guma
Handy [ˈhɛndɪ]	komórka
Häns·chen*	(imię)
Hobby [ˈhɔbɪ]	hobby
Hotèl	hotel
Kino	kino
Klima*	klimat
Koma	śpiączka
Komitee	komitet
Komma	przecinek
Labor*	laboratorium
Menü	menu, danie
Motèl	motel
Radio	radio
Restaurant [ʁɛstoˈʁaŋ]	restauracja
Rindersteak [ˈʁɪndɐˌsteːk]	stek wołowy
Schema*	schemat
Slalòm	slalom
Sofa	sofa
Studio	studio
Taxi	taksówka
Tempo	tempo
Tickĕt	bilet

Training [ˈtʁɛːnɪŋ]

trening

M27

M28

M27AEN

M27UMEN

M27IEN

M27UMA

das Bett – die Betten

das Ende – die Enden
das Hibernakel – die Hibernakeln

das Konto – die Konten
das Thema – die Themen

das Stadion – die Stadien
das Studium – die Studien

das Indiz – die Indizien
das Mineral – die Mineralien

das Antibiotikum – die Antibiotika
das Examen – die Examina
das Lexikon – die Lexika
das Thema – die Themata

Bett	łóżko
Hemd	koszula
Insekt*	owad
Juwel	klejnot
Leid	cierpienie, żal
Ohr	ucho
Verb	czasownik

Auge	oko
Dschungel*	dżungla (arch.)
Ende	koniec
Erbe	spadek, dziedzictwo
Freie	świeże powietrze
Hibernakel	pąk zimowy
Interesse	zainteresowanie
Muskel	mięsień
Wochen·ende	weekend

Drama	dramat
Konto	konto
Plasma	plazma
Schema*	schemat
Thema*	temat

Albùm	album
Datùm	data
Forùm*	forum
Gymnasiùm	gimnazjum
Indiziùm	poszlaka, oznaka
Kollegiùm	kolegium
Lexikòn*	leksykon
Lyzeùm	liceum
Ministeriùm	ministerstwo
Museùm	muzeum
Praktikùm*	praktyka
Prinzip	zasada
Stadiòn	stadion
Studiùm	studium
Visum*	wiza (rzad.)

Àd·verb	przysłówek
Fossil	wykopalisko
Indiz	poszlaka, oznaka
Kleinod*	klejnot
Mineral	minerał
Partizip	imiesłów
Prinzip	zasada
Utensil	utensylium, przybór

Antibiotikùm	antybiotyk
Antipyretikùm	środek przeciwgorączkowy
Etymòn	etymon
Examen	egzamin
Forùm*	forum
Klima*	klimat
Lexikòn*	leksykon
Passivùm	strona bierna
Praktikùm*	praktyka
Schema*	schemat
Thema*	temat
Visum*	wiza

ein Neues / das Neue – Neue / die Neuen

Bĕ·sondere	osobliwość, właściwość
Böse	zło
Dunkle*	ciemność
Gĕ·räucherte	wędzonka
Gute	dobro
Isomere	izomer
Junge**	młode, pisklę, szczenię
Neue	nowina, nowość
Schöne	piękno

Das Dunkle (Dunkles, ein Dunkles) może także (rzadziej) odmieniać się przymiotnikowo lub rzeczownikowo (das Dunkel). W dopełniaczu istnieją formy Dunkeln oraz (rzadsza) Dunklen, a także rzeczownikowa Dunkels. Podobnie w celowniku (einem/dem Dunkeln lub einem/dem Dunklen, Dunklem, lub rzeczownikowo (einem/dem) Dunkel). Liczba mnoga jest tylko teoretyczna.

nieregularne
das Herz – des Herzens – die Herzen	serce
das Klima – des Klimas – die Klimate, Klimata, Klimas	klimat
das Knie [kniː] – des Knies – die Knie [kniːə]	kolano

Gwiazdką (*) oznaczono rzeczowniki odmieniające się obocznie według różnych wzorców. Podwójna gwiazdka (**) sygnalizuje, że różne wzorce odmiany odpowiadają różnym znaczeniom wyrazu

Grzegorz Jagodziński

Deklinacja niemiecka

Przykłady