Fonetyka polska

Część poprzedniaPowrót do pierwszej strony

Kliknij wyraz, by usłyszeć jego wymowę

Uwagi Przykłady Wymowa
Bezdźwięczna przed dźwięczną przechodzi w dźwięczną. prośba /proźba/
Proces ten nie zachodzi przed półsamogłoskami, sonantami, „rz”, „w”. misja /misja/
masło /maswo/
intro /intro/
butla /butla/
ketmia /ketmja/
setny /setny/
przetnie /pšetńe/
bitwa /bitfa/
Dźwięczne spiranty, afrykaty i zwarte przechodzą w bezdźwięczne na końcu wyrazu i przed bezdźwięczną – zob. dalej.    
Sonanty i /w/ mogą być wymawiane bezdźwięcznie na końcu wyrazu po bezdźwięcznej, na początku wyrazu przed bezdźwięczną lub między dwiema spółgłoskami bezdźwięcznymi. Inne półsamogłoski nigdy nie występują w tych pozycjach. piekł /p′ekw̭/
łkać /w̭kać/
płcie /pw̭će/
wiatr /v′atr̭/
rtęć /r̭teńć/
krtań /kr̭tań/
myśl /myśḽ/
lśnić /ḽśńić/
plwocina /pḽfoćina/
rytm /rytm̭/
mknąć /m̭knońć/
kosmki /kosm̭ḱi/
hafn /xafṋ/
piosnka /p′osṋka/
pieśń /p′eśṋ́/
W polskim nie występuje przydech. Oznacza to, że bezdźwięczne zwarte i afrykaty nie mają przydechu (w przeciwieństwie do angielskiego). Także litera „h” oznacza spirant /x/, a nie przydech.    
Sekwencja „rz” oznacza /ž/ (lub /š/ gdy podlega asymilacji). Jednak w kilku wyrazach wymawia się /rz/ lub /rź/. marznąć /marznońć/
mierzić /m′erźić/
Sekwencje „dz”, „dź”, „dż” oznaczają afrykaty, jednak w pewnych wyrazach reprezentują 2 dźwięki. Zob. afrykaty.    
Gdy przedrostek kończy się na „s”, „z” lub „d”, upodabnia się ono do następującej spółgłoski zębowej, dziąsłowej lub zazębowej. Zob. szczelinowe i afrykaty.    
Grupy /t, d/ plus /s, z, š, ž, ś, ź/ nigdy nie utożsamiają się z /c, ʒ, č, ǯ, ć, ʒ́/. Zwarte /t, d/ przechodzą w afrykaty w tych pozycjach (w bardzo wolnej mowie mogą one pozostać zwartymi). Zob. afrykaty.    
Gdy przedrostek kończy się na spółgłoskę, a rdzeń zaczyna się od samogłoski, nie ma między nimi ścisłej łączności. Oznacza to np. brak palatalizacji (zmiękczenia). Zob. samogłoski i półsamogłoski: /i, j/.    
Przykłady na palatalizację – zob. samogłoski i półsamogłoski: /i, ′, j/.    


Ciąg dalszy


Strona głównaGramatyka polska

2022-03-14