Artykuł został opublikowany także na portalu JustPasteIt (dawniej Eioba).
Wersja z 2019-09-29

English version • Wersja dwujęzyczna • Bilanguage version

Grzegorz Jagodziński

Skróty i symbole

Języki i dialekty

• akad. – akadyjski,
• alań. – alański,
• alb. – albański,
• ałt. – ałtajski,
• amh. – amharski,
• anatol. – anatolijski,
• ang. – angielski,
• arab. – arabski,
• aram. – aramejski,
• arch. – archaiczny,
• arcz. – arczyński,
• att. – attycki,
• aw. – awestyjski,
• awar. – awarski,
• azer. – azerski,
• bałt. – bałtyjski,
• bask. – baskijski,
• baszk. – baszkirski,
• bawar. – bawarski,
• berb. – berberyjski,
• birm. – birmański,
• błg. – bułgarski,
• bret. – bretoński,
• brus. – białoruski,
• BS – bałtosłowiański,
• burusz. – buruszaski,
• celt. – celtycki,
• ch. – chorwacki,
• chant. – chantyjski (ostiacki, ostiak-jugryjski),
• chiń. – chiński (mandaryński),
• cs. – cerkiewnosłowiański,
• cs.-rus. – cerkiewnosłowiańsko-ruski,
• cypr. – cypryjski,
• cz. – czeski,
• czad. – czadyjski,
• czeczeń. – czeczeński,
• czuw. – czuwaski,
• dac. – dacki,
• dfrank. – dolnofrankoński,
• dłuż. – dolnołużycki,
• dniem. – dolnoniemiecki,
• dor. – dorycki,
• draw. – drawidyjski,
• duń. – duński,
• egip. – egipski,
• eol. – eolski,
• erz. – erzjański,
• est. – estoński,
• etiop. – etiopski,
• etr. – etruski,
• ewenk. – ewenkijski,
• farer. – farerski,
• fenic. – fenicki,
• fiń. – fiński,
• fr. – francuski,
• frank. – frankoński,
• fryg. – frygijski,
• fryz. – fryzyjski,
• gal. – galijski,
• galorom. – galoromański,
• galic. – galicyjski,
• germ. – germański,
• głuż. – górnołużycki,
• gniem. – górnoniemiecki,
• goc. – gocki,
• gr. – grecki,
• grenl. – grenlandzki,
• gruz. – gruziński,
• hbr. – hebrajski,
• het. – hetycki,
• Hez. – Hezychiusz,
• hiszp. – hiszpański,
• hol. – holenderski,
• hom. – homerycki,
• IE – indoeuropejski,
• ilir. – iliryjski,
• ind. – indyjski,
• indoirań. – indoirański,
• ir. – iryjski (irlandzki),
• irań. – irański,
• isl. – islandzki,
• jaćw. – jaćwieski,
• jakuc. – jakucki,
• jap. – japoński,
• joń. – joński,
• kaczyń. – kaczyński,
• kasz. – kaszubski,
• katal. – kataloński,
• kauk. – kaukaski,
• kazach. – kazachski,
• kipcz. – kipczacki,
• kirg. – kirgiski,
• koreań. – koreański,
• korn. – kornijski,
• krymtatar. – krymskotatarski,
• kumań. – kumański,
• kur. – kuryjski (kurlandzki),
• kurd. – kurdyjski,
• kusz. – kuszycki,
• lapoń. – lapoński,
• lazyj. – lazyjski,
• lesb. – lesbijski,
• lezg. – lezgiński,
• licyj. – licyjski,
• ligur. – liguryjski,
• lit. – litewski,
• liw. – liwski,
• lud. – ludowy (łac. lud. – łacina ludowa),
• luw. – luwijski,
• łac. – łaciński,
• łot. – łotewski,
• łuż. – łużyckie,
• mac. – macedoński (słowiański),
• mandż. – mandżurski,
• mans. – mansyjski (wogulski, woguł-jugryjski),
• maryj. – maryjski (czeremiski),
• mesap. – mesapijski,
• moksz. – mokszański,
• mong. – mongolski,
• mordw. – mordwiński (erzjański lub mokszański),
• myc. – myceński,
• n (jako pierwszy element skrótu) – nowo…,
• ndn – nowodolnoniemiecki,
• ngan. – nganasański,
• ngr. – nowogrecki,
• nider. – niderlandzki,
• niem. – niemiecki,
• nien. – nieniecki,
• nord. – nordycki, staronordycki,
• norw. – norweski,
• nostr. – nostratycki,
• ogólnosłow. – ogólnosłowiański,
• oguz. – oguzyjski,
• orm. – ormiański,
• oset. – osetyński (iroński),
• osk. – oskijski,
• PA – praałtajski,
• PAA – praafroazjatycki,
• palaj. – palajski,
• PBF – prabałtofiński,
• PBS – prabałtosłowiański,
• pcelt. – praceltycki,
• pelazg. – pelazgiński,
• pers. – perski,
• PG – pragermański,
• pgr. – pragrecki,
• PIE – praindoeuropejski,
• płac. – późnołaciński,
• płd. – południowy, południowo-,
• płn. – północny, północno-,
• pol. – polski,
• port. – portugalski,
• prasłow. – prasłowiański,
• prbłg. – protobułgarski,
• protoital. – protoitalski,
• prow. – prowansalski (oksytański),
• prus. – pruski, staropruski,
• przedIE – przedindoeuropejski,
• przedsłow. – przedsłowiański,
• PS – prasłowiański,
• PSem – prasemicki,
• PSK – prasinokaukaski,
• PU – prauralski,
• PUF – praugrofiński,
• ros. – rosyjski,
• rumuń. – rumuński,
• rus. – ruski,
• s-ch. – serbsko-chorwacki,
• saam. – saamski, lapoński,
• sabiń. – sabiński,
• sas. – saski, saksoński,
• scs. – staro-cerkiewno-słowiański,
• selkup. – selkupski,
• sem. – semicki,
• sgn – starogórnoniemiecki,
• sinokauk. – sinokaukaski,
• skr. – sanskrycki,
• słow. – słowiański,
• słwc. – słowacki,
• słwń. – słoweński,
• st (jako pierwszy element skrótu) – staro…,
• stmac. – staromacedoński, macedoński (bałkański, nie słowiański),
• sum. – sumeryjski,
• swań. – swański,
• syr. – syryjski,
• szk. – szkocki (gaelicki),
• szw. – szwedzki,
• ś (jako pierwszy element skrótu) – średnio…,
• śdn – średniodolnoniemiecki,
• śgn – średniogórnoniemiecki,
• tamil. – tamilski,
• tatar. – tatarski,
• toch. – tocharski (jeśli nie podano inaczej, tocharski A),
• trac. – tracki,
• tung. – tunguski,
• tur. – turecki,
• turk. – turkijski,
• turkm. – turkmeński,
• tuw. – tuwiński,
• tybet. – tybetański,
• tyrol. – tyrolski,
• udm. – udmurcki (wotiacki),
• UF – ugrofiński,
• ugar. – ugarycki,
• ujg. – ujgurski,
• ukr. – ukraiński,
• ulcz. – ulczyjski,
• umbr. – umbryjski,
• uzb. – uzbecki,
• wal. – walijski,
• wed. – wedyjski,
• wenet. – wenetyjski,
• węg. – węgierski,
• wlkp. – wielkopolski,
• wł. – włoski,
• wsch. – wschodni, wschodnio-,
• zach. – zachodni, zachodnio-;
• zyr. – zyriański.

Skróty

• abl. – ablativus, oddalnik,
• abs. – absolutivus, przypadek absolutny,
• acc. – accusativus, biernik,
• anal. – analogicznie,
• aor. – aoristus, aoryst,
• B – biernik,
• C – celownik,
• cz. – czas,
• czas. – czasownik,
• D – dopełniacz,
• dat. – dativus, celownik,
• dawn. – dawniej,
• dial. – dialekt, dialektalny, dialektyczny,
• dk – dokonany,
• dosł. – dosłownie,
• du. – dualis, liczba podwójna,
• erg. – ergativus, działalnik,
• etym. – etymologia, etymologiczny, etymologicznie,
• f – femininum, rodzaj żeński,
• f. – forma,
• gen. – genetivus, dopełniacz,
• imperf. – imperfectum,
• inch. – inchoatywny, forma inchoatywna (wyrażająca rozpoczynanie się czynności),
• ins. – instrumentalis, narzędnik,
• jęz. – język, języki,
• klas. – klasyczny,
• kr.f. – krótka forma (przymiotnika),
• liter. – literacki,
• lm – liczba mnoga,
• loc. – locativus, miejscownik,
• lp – liczba pojedyncza,
• lpd – liczba podwójna,
• m – masculinum, rodzaj męski, wyraz rodzaju męskiego,
• m₁ – rodzaj męskoosobowy,
• m₂ – rodzaj męskożywotny,
• m₃ – rodzaj męskonieżywotny,
• m-os. – rodzaj męskoosobowy, wyraz lub forma rodzaju męskoosobowego,
• Ms – miejscownik,
• m-nżyw. – rodzaj męskonieżywotny, wyraz rodzaju męskonieżywotnego,
• m-żyw. – rodzaj męskożywotny, wyraz rodzaju męskożywotnego,
• N – narzędnik,
• n – neutrum, rodzaj nijaki, wyraz rodzaju nijakiego,
• ndk – niedokonany,
• ndm. – nieodmienny,
• niekt. – niektóry,
• niereg. – nieregularny, nieregularnie,
• nm-os. – forma niemęskoosobowa,
• nom. – nominativus, mianownik,
• odm. – odmiana, typ odmiany,
• ort. – ortografia, ortograficzny,
• p. – patrz (odsyłacz do innego hasła w słowniku),
• perf. – perfectum,
• pl. – pluralis, liczba mnoga,
• pl.t. – plurale tantum, używany tylko w liczbie mnogiej,
• podst. – podstawa,
• poet. – poetyckie,
• por. – porównaj (z wyrazem, którego nie ma w tym słowniku),
• prt. – partitivus, cząstkownik,
• przen. – przenośnie,
• przeszł. – przeszły (czas),
• przym. – przymiotnik,
• przyszł. – przyszły (czas),
• reg. – regularny, regularnie, reguła,
• rekonstr. – rekonstrukcja, rekonstruowany,
• rodz. – rodzaj,
• rozk. – rozkazujący (tryb),
• rzecz. – rzeczownik,
• sg. – singularis, liczba pojedyncza,
• spokr. – spokrewniony,
• st. abs. – status absolutus,
• st. constr. – status constructus,
• st. emph. – status emphaticus,
• ter. – teraźniejszy (czas),
• tr. – tryb,
• t.s. – to samo (znaczenie);
• voc. – vocativus, wołacz,
• W – wołacz,
• wt. – wtórnie,
• wulg. – wulgarnie,
• zapoż. – zapożyczony, zapożyczenie, zapożyczono,
• zob. – zobacz (odsyłacz do innego hasła w słowniku),
• ż – rodzaj żeński, wyraz rodzaju żeńskiego.

Symbole

• ъ – jer tylny (jor),
• ь – jer przedni,
• ǫ – scs. nosowe o,
• x – scs. dźwięk odpowiadający polskiemu ch,
• > – „zmieniło się w”,
• < – „pochodzi od”.

Skróty publikacji

• CP: Saloni Z., Czasownik polski. Odmiana. Słownik, wyd. 3 zm., WP, Warszawa 2007.
• ISJP: Inny słownik języka polskiego pod red. M. Bańki, PWN, Warszawa 2000.
• NSPP: Nowy słownik poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego, PWN, Warszawa 1999.
• PBB: Tytuła M., Łosiak M., Polski bez błędów. Poradnik językowy dla każdego, ParkEdukacja, Warszawa – Bielsko-Biała 2008.
• SGJP: Saloni Z. i in., Słownik gramatyczny języka polskiego, WP, Warszawa 2007.
• SJPDor: Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, PWN, Warszawa 1958–1969.
• SNW: Grzenia J., Słownik nazw własnych, PWN, Warszawa 2003.
• SPPGrze: Grzenia J., Słownik poprawnej polszczyzny, Świat Książki, Warszawa 2004.
• SSiZ: Bańko M., Drabik L., Wiśniakowska L., Słownik spolszczeń i zapożyczeń, PWN, Warszawa 2007.
• SWK: Bańko M., Krajewska M., Słownik wyrazów kłopotliwych, PWN, Warszawa 1994.
• SZAP: Słownik zapożyczeń angielskich w polszczyźnie, PWN, Warszawa 2010.
• SZNP: Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, PWN, Warszawa 2008.
• WSO: Wielki słownik ortograficzny pod red. E. Polańskiego, PWN, Warszawa 2006; także wydanie internetowe
• WSPP: Wielki słownik poprawnej polszczyzny pod red. A. Markowskiego, PWN, Warszawa 2004.