Wersja z 2022-08-04
Pleonazmy i tautologie
rzeczywiste: aktywne działanie, akwen wodny, ale jednak, atmosfera i klimat spotkania, autentyczne realia, banalnie prosty, bilans zysków i strat, błędna pomyłka, całkiem niezbędny, całkiem oczywisty, chwila czasu, cofnąć się do tyłu, cofnąć się wstecz, dalej kontynuować, demokracja ludowa, dowcipny żart, dużej wielkości, dwa różne warianty, ekonomiczny i gospodarczy, eksport za granicę, emigracja za granicę, fakt dokonany, geneza i pochodzenie, geneza i źródło, geneza powstania, gospodarczy i ekonomiczny, grafika pornograficzna, i jeszcze na dodatek, i jeszcze w dodatku, inwazja zbrojna, jednocześnie w tym samym czasie, jednym duszkiem, klimat i atmosfera spotkania, kondycja i stan, kontynuować dalej, kontynuować nadal, kontynuować w dalszym ciągu, kreatywny i twórczy, łatwy i prosty, łączyć razem, małej wielkości, martwy trup, męstwo i odwaga, miesiąc styczeń, miły i uprzejmy, moralno-etyczny, na dzień dzisiejszy, na pokaz i ostentacyjnie, nadal kontynuować, najbardziej optymalny, najlepszy i optymalny, namalować własny autoportret, napisać własną autobiografię, nielegalny i niezgodny z prawem, niezawisłość i suwerenność, niezgodny z prawem i nielegalny, obejrzeć naocznie, obligatoryjny obowiązek, obraźliwa inwektywa, odwaga i męstwo, optyka patrzenia, optyka widzenia, optymalny i najlepszy, osobista autopsja, ostentacyjnie i na pokaz, panaceum na wszystko, pełny komplet, pochodzenie i geneza, podnieść do góry, podskoczyć do góry, polegać na sobie wzajemnie, polepszenie i poprawa, poprawa i polepszenie, poprawić się na lepsze, poprawność i prawidłowość, poprawność i zgodność z normą, potencjalna możliwość, pozytywna akceptacja, pozytywna aprobata, prawidłowość i poprawność, prestiż i ranga społeczna, profesjonalne zawodowstwo, prosty i łatwy, przychylna akceptacja, przychylna aprobata, ranga społeczna i prestiż, skręcić w bok, słuszna racja, spadać w dół, stan i kondycja, straszny horror, suwerenność i niezawisłość, szczęśliwy happy end, trwać nadal, trwać w dalszym ciągu, tworzyć utwór, twórczy i kreatywny, tylko same plusy, ujrzeć naocznie, uprzejmy i miły, w miesiącu styczniu, w ówczesnych czasach, w ówczesnym czasie, w tym okresie czasu, wbrew pozorom jak mogłoby się wydawać, więc w takim razie, własna autopsja, wracać z powrotem, wzajemna współpraca, wzajemny antagonizm, wznosić się do góry, zabić na śmierć, zakładać z góry, zaświecić światło, zdążyć na czas, zgodność z normą i poprawność, zobaczyć na własne oczy, zobaczyć naocznie, zupełnie niezbędny, źródło i geneza, żartobliwy dowcip;
domniemane i wątpliwe: aktywna działalność, bochenek chleba, cięta riposta, dwie alternatywy, dwustronny dialog, dzień dzisiejszy, dźwięk stereofoniczny, efekt końcowy, fakt autentyczny, fakt realny, kartka papieru, kompletne fiasko, końcowy rezultat, kosztowny luksus, kuć na pamięć, miesiąc czasu, moc i siła, niemniej jednak, okres czasu, powtórzyć jeszcze raz, przebudowa i rekonstrukcja, rekonstrukcja i przebudowa, rok czasu, sędziwy starzec, siła i moc, trendy w modzie, tydzień czasu, tylko i wyłącznie, w dniu dzisiejszym;
domniemane i wątpliwe, ale błędne z innego powodu: instynktowny odruch, masło maślane.
Zob. też pleonazm, tautologia.
Niepoprawne nazwy potoczne: akacja / robinia, bandikut / jamraj, bez / lilak, drozofila / muszka owocowa / owocówka / wywilżna, dziki ryż / owies wodny / zizania, kasztan / kasztanowiec, kły u słoni / pająków, kombinacja / permutacja / wariacja, małpa (człowiek pochodzi od małpy?), mlecz / mniszek, olej napędowy / ropa.
Kalki i krytykowane zapożyczenia leksykalne z innych języków: ah, aktualny, być na haju, czym… tym…, dawaj, deweloper, dokładnie, dryl językowy, dysjunkcja, edycja, eh, Erewań, haj I, haj II, i tak, jak by nie było, jak raz, krytyczny, łał, na dniach, najwyższy czas, odnośnie czegoś, oh, okazywać się być, pod rząd, póki co, prawidłowy, prędkość – szybkość, Republika Czeska, rzecz w tym, że…, sargasso, silikon, twardy dowód, tym niemniej, wiodący, wydawać się być, za dodatkową opłatą, za wyjątkiem, za zaliczeniem, zdawać się być.
Błędy w terminologii naukowej i specjalistycznej: alternatywa / dysjunkcja, bezszczękowce / krągłouste / kręgouste / ryby cefalaspidokształtne / smoczkouste, bilion / miliard, biopolimery / polikondensaty / polimery, ciało skośne / pierścień z dzieleniem, ciąg (czy to funkcja?), denaturacja / koagulacja / peptyzacja / renaturacja / wysalanie, diament (najtwardszym minerałem? azotek boru WBT, lonsdaleit), działanie / funkcja / relacja, elektrolit / roztwór elektrolitu, funkcja (wielu zmiennych, różnowartościowa), genom / genotyp, glony / grzyby / plecha, graniastosłup (zwykły i skręcony), graniastosłup ścięty (a ostrosłup ścięty), gromada / klasa / typ, gronorost / morzypło / sargas / sargasso, hominidy, imię / rzeczownik (noun), insekt / owad (spiders – insects), kierunek / zwrot (skierowany), klin ścięty / pryzma / pryzmatoid, Kolumb odkrył Amerykę, kombinacja / permutacja / wariacja, kwantyfikatory (symbole), kwasy tłuszczowe (od ilu C), liczby zespolone (to pary liczb?), mutualizm / symbioza, oś, pierwiastek z minus jeden, pierwiastki z liczb zespolonych, pierwotniaki, planeta karłowata, podzbiór (właściwy i niewłaściwy), produkcja energii (w mitochondriach), przeciwdziedzina (a zbiór wartości), rozpuszczalność, strona internetowa / witryna internetowa, trapez / trapezoid, wektor (definicja), wiązanie wodorowe, zbiór (pojęcie pierwotne?).
Depluralizacja: bitels, Eskimos, tips.
Problemy powodowane rzekomą poprawnością polityczną: Afroamerykanin, Birma, Cygan, Eskimos, Indianin, Inuita, Lapończyk, Murzyn, rasa, Żyd.
Problemy powodowane językowym snobizmem: Afroamerykanin, aktualny, alternatywa, Baskonia, biliard, Czechy, dysjunkcja, imię, Lapończyk, permutacja, prędkość, szybkość, trapez, trapezoid, wariacja.
Innowacje leksykalne: Algieryjczyk, cząstkownik, oddalnik, turkijski.
Wyrazy i zjawiska regionalne i środowiskowe: braknąć, bucisko, hadra, haj, haja, minóg, obejrzeć, pleć, prażyć, pyra, pytać, słać, zaś, źlamdać.
Nazwy geograficzne z określeniem gatunkowym: archidiecezja, dekanat, diecezja, dzielnica, gmina, kraj, marchia, miasto, miejscowość, morze, obwód, okręg, osiedle, powiat, Rzeczpospolita, rzeka, ulica, urząd, wieś, województwo, ziemia.
Inne nazwy geograficzne: Akwizgran, Atakama, Baskonia, Brema, Brunszwik, Budziszyn, Bużumbura, Chicago, Chile, Chociebuż, Czechy, Czuwaszja, Erewan, Florencja, Galicja, Gandawa, Genua, Getynga, Karakas, Kasablanka, Kilonia, Kolonia, Konstancja, Lubeka, Mediolan, Moguncja, Monachium, Monaster, Monrowia, Neapol, Norymberga, Pasawa, Ratyzbona, Rejkiawik, Rzym, Trewir, Tybinga, Zurych.
Pisownia i/j po samogłosce: arapaima, mozaika, Zinaida.
Pisownia i/j po sz, ż, cz, dż: adadżio, apodżiatura, arpedżio, Ażi, ażio, ażiotaż, babeszjoza, czajczi, Czuwaszja, dysażio, Dżanaszia, dżiu-dżitsu, feredżia, friczjella, glediczia, hadżi, komitadżi, kwasziorkor, lagranżjan, lodżia, mickiewicziana, Nurhaczi, sienkiewicziana, warszewiczia, warszewicziella, welwiczia, wiledżiatura. Objaśnienia ogólnych problemów podano w artykułach hasłowych czajczi, Czuwaszja.
Pisownia i/j po innych spółgłoskach: adiustować, Arahia, armia, harpia, iniekcja, Kalifornia, mufti, Nadia, Narnia, Owernia, relikwia, Sylwia, szałwia, Warmia, Zanussi, zinjantrop. Objaśnienia ogólnych problemów podano w artykułach hasłowych adiustować, armia, iniekcja, Nadia.
Grupa ~ista/~ysta: barista, derbista, hobbysta, lobbysta, rugbysta. Objaśnienia podano przy haśle hobbysta.
Użycie liter q, v, x: ekspres, ekstra, exodus, faks, haluks, ksero, maksi, Mistek, prefiks, seks, seksapil, seksklub, seksoholik, sex shop, sexy, Teksas, tekst, wortal.
Konglomeraty elementów różnego pochodzenia: biznesmenka, bukmacher, casanova, Chicago, czirliderka, difenbachia, haluks, interview, karioka, Kasablanka, klaun, sakrobiznes, sakroturysta, sakroturystyka, show, siamang, Siuks.
Inne problemy ze spolszczaniem: acydofil, amfizbena, Atakama, audyt, awatar, baner, bejsbol, bestseler, biatlon, bitels, biznes, bordo, brydż, brystol, casanova, cepelin, Chicago, jesziwa, kanasta, kemping, lastriko, Lir.
Wyrazy, w których występują rzadkie grupy dźwięków: ti, di, ri, łi, ci, dzi, si, zi, czi, dżi, szi, żi, ly, ky, gy, nagłosowe y- lub spółgłoski podwojone zebrano w osobnym zestawieniu.
Akcentowanie: ankylozaur, centaur, dinozaur, hydraulik, laur, laurka.
Wymowa nazw obcojęzycznych: Chicago.
Przymiotniki nieodmienne i rzeczowniki używane jako przydawka jakościowa: afro, audio, be, beż, blond, bordo, brutto, cacy, dobra, dur, dusza człowiek, ekstra, fest, ful, git, gospel, instant, lila, lilaróż, makro, maksi, mega, midi, mikro, mini, moll, mono, na ful, na maksa, netto, nonajron, okej, perfekt, porno, retro, serio, sexy, spoko, super, toples, trendy, wideo, zuch chłopak, zuch dziewczyna. Objaśnienia podano pod hasłem wideo.
Spójniki: a, a jednak, a mimo to, a przecież, a przeto, a tymczasem, a więc, a zatem, aby, aczkolwiek, albo, ale, aliści, ani, atoli, aż, bądź, bowiem, chociaż, czy, czyli, dlatego, i, inaczej mówiąc, innymi słowy, jednak, lecz, lub, lubo, mianowicie, mimo to, natomiast, niemniej, oraz, owszem, przecież, przeto, stąd, tak że, tedy, to, toteż, tudzież, tylko, tym niemniej, tymczasem, w wyniku czego, więc, wszak, za to, zaś, zatem.
Partykuły: aby, aliści, atoli, bynajmniej, przynajmniej.
Problemy z odmianą rzeczowników: bawół, beza, biedaczysko, bratczysko, bucisko, byczysko, chłopczysko, chłopisko, drabisko, dziadzisko, dziwaczysko, fanfara, kocisko, kolisko, królisko, marynata, niedźwiedzisko, okręcisko, oślisko, papierosisko, piżmowół, plewa, próżniaczysko, psisko, ptaszysko, pyra, pyza, szablisko, szach, szewczysko, wół, wróblisko. Objaśnienia podano przy hasłach beza, bucisko, chłopisko, psisko, szach.
Nazwy rzek: Brda, Gwda, Skrwa, Wda, Wel, Wkra.
Problemy z odmianą czasowników ~ać, ~ę, ~esz: babrać, bajać, bazgrać, bełkotać, chichotać, chlastać, chrobotać, chybotać, deptać, dreptać, dygotać, głaskać, gwizdać, hurgotać, hurkotać, jazgotać, karać, klaskać, kłopotać się, kołatać, krajać, krzesać, łajać, łaskotać, łgać, łomotać, mamlać, migotać, mlaskać, orać, paplać, paprać, plątać, pluskać, płukać, rechotać, skakać, ssać, szczebiotać, szeptać, świstać, terkotać, turkotać, żebrać. Objaśnienia podano pod hasłem deptać.