Rozstaw szyn linii istniejących w przeszłości

Podstawą do opracowania tej tabeli były dane na stronie Railroad Gauge Width. Inne linki zebrano tutaj.

Rozstaw szyn (prześwit) podano w milimetrach oraz w stopach (ft.) i calach (in.)

Wymiary podane w nawiasach są mierzone w calach i stopach lokalnych:

Tabela 2

Rozstaw Przykłady
mm ft. in. in.
250   9⅞″ USA (Bedford – Billerica)
305 1′ 12″ Rosja (Krasnojarsk, kolejka dziecięca)
381 1′3″ 15″ Polska (obecne granice):
  • kolejka we wrocławskim zoo (do 1945 (?)).

Świat:
  • Indie (Tata Engineering).
450 1′5¾″ 17¾″ Hiszpania (koleje przem.)
457 1′6″ 18″ WB (koleje przem, np. Chatham Dockyard, Crewe, cegielnia Storr Hill), Indie (Burocher Collieries, Kalkuta)
500 1′7⅝″ 19⅝″ Polska:
  • kolej cegielniana Gozdnica (obok 600 mm).

Świat:
  • Niemcy (cementownia w Förderstedt);
  • Rosja (kolejki polowe).
515 1′8¼″ 20¼″ Polska:
  • kolej przem. KWK Jaworzno.
520 1′8½″ 20½″ Hiszpania, Rosja (koleje przem.)
544 (1′10″) (22″) Szwecja (koleje przem.)
550 1′9⅝″ 21⅝″ Ukraina (koleje przem.: Kałusz)
559 1′10″ 22″ Irlandia (browar Guinness, do 1975)
580 1′10⅞″ 22⅞″ Polska:
  • kolej przem. KWK „Siersza”.
584 1′11″ 23″ WB (Penrhyn, Kornwalia)
597 1′11½″ 23½″ WB (Ashover; North Wales NG, Lynton & Barnstaple)
600 1′11⅝″ 23⅝″ Prześwit Decauville’a
Polska:
  • Gnieźnieńska Kolej Dojazdowa (przekuta na 750 mm w 1957);
  • Jarocińska (Witaszycka) Kolej Dojazdowa (Witaszyce – Sucha – Komorze / Trąbczyn / Zagórów, do 1993);
  • Jędrzejowska Kolej Dojazdowa (przekuta na 750 mm w 1950);
  • Kaszubski Ekspres w Gdyni (Babie Doły – Oksywie, w czasie II Wojny Światowej);
  • kolej cementowni Ogrodzieniec (do 1980);
  • Kolej Leśna Puszczy Kozienickiej (Pionki – Garbatka, częściowo odbudowana, rozebrana w 2013);
  • kolej leśna w Lasach Janowskich (Lipa – Szklarnia – Bukowa – Biłgoraj, do 1988);
  • kolej polowa Bełżec – Tomaszów Lubelski – Budy Dzierążeńskie / Zamość – Trawniki (120, od 1915, rozebrana wkrótce);
  • kolej Rejon Umocniony Hel (w czasie II Wojny Światowej, istnieje projekt odbudowy i rozbudowy);
  • kolej torfowa Imszar – Rabinówka;
  • kolej torfowa Sławoszyno (do lat 60.);
  • koleje cegielniane Bydgoszcz Fordon (6, rozebrana w 2000), Bysewo, Gozdnica (obok 500 mm), Iwno, Łopatki (koło Nałęczowa, rozebrana w latach ’90 XX wieku), Radłowo (okolice Tarnowa), Żabno (okolice Tarnowa);
  • koleje cukrowni Chełmica, Cielce, Dobrzelin (do 1982), Klecina (obok 800 mm), Kościan, Mała Wieś, Miejska Górka, Nakło, Zamość – Nieledew, Żnin;
  • kolejka parkowa w Gnieźnie (do 1962 (?));
  • kolejka parkowa Kraków Zwierzyniec (do 1967);
  • Mławska Kolej Dojazdowa (w większości przekuta na 750 mm w 1961, odcinki Muszaki – Przasnysz, Maków Mazowiecki – Pasieki i Maków Mazowiecki – Zamość Mazowiecki – Grabowo (?) zostały rozebrane;
  • Ostrołęcka Kolej Dojazdowa (Grabowo – Ostrołęka – Myszyniec – Pupy / Dębe – Łomża / Kolno, 159, w przeszłości także inne odcinki, w tym Wielbark – Parciaki – Zabiele Wlk. – Grabowo (?));
  • Rogowska Kolej Wąskotorowa (przekuta na 750 mm w 1954);
  • Sompoleńska Kolej Dojazdowa (przekuta na 750 mm w latach 1922–1923);
  • Toruń Mokre – Grębocin – Lubicz – Kikół – Lipno – Majewo Sierpckie – Sierpc – Raciąż – Nasielsk (od 1915, polowa, równoległa do normalnotorowej) oraz Majewo Sierpckie – Szczutowo – Rypin (rozebrana w 1937), a także Rypin – Gołąb (dziś Golub Dobrzyń, konna, 1916–1926);
  • Wrzesińska Kolej Powiatowa (Arcugowo – Mierzewo – Kleparz k/Wrześni, 6, rozebrana w 1984);
  • Zwierzyniecka Kolej Wąskotorowa (przekuta na 750 mm w 1964);
  • Żytkiejmy – Rutka-Tartak.

Świat:
  • Belgia (cegielnia Ploegsteert), Islandia, Węgry (Királyrét, do lat 80-tych, przekuta na 760 mm);
  • Afganistan, Indie (Rangun), Pakistan;
  • Grenlandia;
  • Brazylia.
610 2′ 24″ Prześwit dwustopowy: RPA, USA (kolejki leśne Maine)
615 2′¼″ 24¼″ Polska:
  • koleje przem. (kolej zakładowa Huty „Kościuszko” w Chorzowie).
620 2′⅜″ 24⅜″ Polska:
  • koleje gospodarcze i folwarczne Głuponie i Chraplewo – Bródki (gm. Kuślin, pow. n Tomyśl).
630 2′¾″ 24¾″ Polska:
  • kolej kopalni Solvay;
  • tramwaj konny w Gdańsku Brzeźnie (1040 m, 1889 – ok. 1901).
640 2′1¼″ 25¼″ Polska:
  • kolej przem. KWK „Dębieńsko”.
643 (2′2″) (26″) Szwecja (Strömsnäsbruk, 15)
660 2′2″ 26″ Indie (Bengal Coal, Kalkuta)
693 (2′4″) (28″) Szwecja (Kroppa, Yngs-Daglöse, Domnarvet), Kuba
700 2′3½″ 27½″ Białoruś (Hończary – Filipowicze, 24, do 1940, w latach międzywojennych teren Polski), Holandia (przem.), Niemcy (koleje przem. w Bawarii i w północnych Niemczech), Węgry (Pálháza, przekute na 760 mm w 1947)
716 2′4⅛″ 28⅛″ Polska:
  • koleje przem. (cukrownia w Kruszwicy, do 1923, przekuta na 750 mm).
720 2′4⅜″ 28⅜″ Belgia (Ambresin – Tavier, 11, w 1917 przekuta na 1000 mm)
730 (2′5½″) (29½″) Szwecja (koleje przem.)
740 2′5⅛″ 29⅛″ Luksemburg (koleje przem.)
742 (2′6″) (30″) Szwecja (koleje przem.)
750 2′5½″ 29½″ Polska:
  • Bogatyńska Kolej Dojazdowa (Turoszów – Bogatynia – Sieniawka, 19, do 1964);
  • CPO (Casekow – Penkun – granica państwa – Barnisław – Gumieńce – Pomorzany, 42 km, z czego ok. 13 w Polsce, do 1945);
  • Gryfice – Niechorze, Gryfice – Dargosław i Gryfice – Cukrownia (przekute na 1000 mm w 1905);
  • Kętrzyńska Kolej Dojazdowa (Kętrzyn – Mrągowo / Ryn, do 1971, do 1945 także Kętrzyn – Winda – Srokowo / Barciany – Nordenburg (Krylovo) / Gerdauen (Železnodorožnyj), ok. 74 km na terenie Polski);
  • kolej przem. KWK „Janina” w Libiążu;
  • koleje cukrowni Dobre (Kujawy), Gniezno, Garbów (koło Nałęczowa), Gosławice, Krasiniec, Kruszwica, Lublin (koło Nałęczowa), Łubna (Kazimierza Wlk.), Nowy Staw, Ostrowy, Pelplin, Przeworsk, Strzyżów, Tuczno (do 2003), Werbkowice, Włostów, Wożuczyn;
  • kolejka pionierska Podgrodzie (do 1964);
  • Koszalińska Kolej Wąskotorowa (do 1948, przekuta na 1000 mm);
  • Kwidzyńska Kolej Dojazdowa (Kwidzyn – Rusinowo / Gurcz, do 1987);
  • Marecka (Radzymińska) Kolej Dojazdowa (rozebrana w 1974);
  • Podlaska Kolej Wąskotorowa (lub Bialska Kolej Dojazdowa: Biała Podlaska – Roskosz – Konstantynów / Rokitno – Cieleśnica / Janów Podlaski, 57, do 1971);
  • Sławieńska Kolej Wąskotorowa (63: Sławno – Jacinki, 37; Nacław – Jacinki – Polanów – Gołogóra, 26, w 1934 odcinek Sławno – Jacinki przekuty na 1435 mm, a odcinek Jacinki – Polanów pozostał trójszynowy, w 1945 całość rozebrana);
  • Słupska Kolej Wąskotorowa (55: Słupsk – Żelkowo – Cecenowo, 27; Żelkowo – Smołdzino, 9; odcinek Słupsk – Żelkowo – Klęcino – Dargoleza oraz odgałęzienie do Smołdzina przekuty na 1435 mm od 1913 do 1933, odcinek Dargoleza – Cecenowo rozebrany w 1933, całość rozebrana w 1945);
  • Wieluńska Kolej Dojazdowa (Praszka – Strojec / Wieluń, do 1987);
  • Wrocławska Kolej Dojazdowa (Wrocław – Trzebnica – Przedkowice – Żmigród / Milicz – Sulmierzyce, 105, do 1991);
  • Wrzesińska Kolej Wąskotorowa (Września – Pyzdry, 24, do 1977);
  • Zwierzyniecka Kolej Wąskotorowa (Biłgoraj – Zwierzyniec, do 1971, wcześniej także Zwierzyniec – Krasnystaw – Chełm).

Świat:
  • Francja (12), Holandia, Szwecja (Glava Glasbruks Järnväg, 10, koleje przem.), Włochy (polowe, 71);
  • Irak, Iran, Mongolia, Tadżykistan;
  • Grenlandia;
  • Chile (tramwaje w Santiago Yungay), Ekwador (El Oro, Bahia – Chome, 180), Peru.
755 (2′6½″) (30½″) Szwecja (Åmotfors Pappersbruk)
760 2′5⅞″ 29⅞″ Polska:
  • koleje wskt. w zaborze austriackim (kolejki leśne w Bieszczadach częściowo przekute na 750 mm w 1939, Przeworska KD, Strumień – Chybie do 1925);
  • Hrubieszowska Kolej Dojazdowa (przekuta na 750 mm w latach ’50);
  • przynajmniej jedna linia na Dolnym Śląsku (Rogów Sobocki – Stradów, 7 km, okolice Wałbrzycha).

Świat:
  • Albania, Chorwacja (tramwaj w Dubrowniku, 1910–1970), Szwecja (Höganäsverkens Järnväg), Włochy (Valgardena, Val di Fiemme, 29);
  • RPA.
762 2′6″ 30″ Prześwit dwuipółstopowy:
  • Cypr (113), Afganistan (7), Bangladesz, Birma, Indie (Kalka – Shimla), Indonezja (plantacje kauczuku), Korea (tramwaje w Pusanie do 1933), Mauritius (16);
  • DR Kongo, Erytrea (przekute na 950 mm w 1900), Nigeria (213), Sierra Leone (500);
  • Kanada, Meksyk;
  • Barbados, Dominikana (140), Haiti;
  • Chile, Boliwia, Peru (Patillos), Argentyna (F.C. Malagueño);
  • Australia (Erica, Wiktoria).
780 2′6¾″ 30¾″ Polska:
  • kolej cukrowni Cedry Wielkie (do 1917).

Świat:
  • Szwecja (Wedevågs Bruk).
785 (2′6″) (30″) Prześwit pruski (rozstaw równy 30 calom pruskim)
Polska:
  • kolej Cementowni Groszowice w Opolu (do 1997);
  • tramwaje wskt. na Górnym Śląsku, początkowo parowe, potem konne i elektryczne (1894–1956).

Świat:
  • Szwecja (Morgongåva – Molnebo Industribana);
  • Grenlandia.
787 2′7″ 31″ Australia (konna kolej przem. Kawarren)
791 2′7⅛″ 31⅛″ Dania (Faxe)
792 (2′8″) (32″) Szwecja (Skutskär Industribanor, koleje leśne; tramwaje konne)
800 2′7½″ 31½″ Polska:
  • Jabłonowska Kolej Wąskotorowa (Karczew – Otwock – Warszawa Wawer – Jabłonna);
  • kolej cukrowni Klecina (obok 600 mm);
  • kolej cukrowni Krajków (do 1952);
  • Marecka Kolej Dojazdowa (Warszawa Stalowa – Marki – Struga – Radzymin / Zegrze, 34, do 1951, przekuta na 750 mm);
  • tramwaj konny w Sopocie (2 km, 1884–1918 (?));
  • Wilanowska Kolej Wąskotorowa.
802 (2,7′)   (27 szwedzkich cali dziesiętnych) Szwecja (Hällefors – Fredriksberg, Bredsjö – Degerfors, Voxna – Lobonäs, 222)
850 2′9½″ 33½″ Dania (kopalnia torfu, do 1960), Islandia (do 1933)
884
885		 2′10¾″
(2′11¾″)		 34¾″
(35¾″)		 Rosja, Szwecja (tramwaje konne)
891 (3′) (36″) Prześwit szwedzki (rozstaw równy 3 stopom szwedzkim): Rosja
900
902		 2′11⅜″
2′11½″		 35⅜″
35½″		 Polska:
  • kolej cukrowni Gniezno (w latach 1882–1894, przekuta na 600 mm);
  • kolej cukrowni Tuczno (do 1942, przekuta na 750 mm);
  • kolej cukrowni Wierzchosławice (do 1942);
  • kolej cukrownicza Pakość – Janikowo (do 1912, później tor normalny);
  • kolej konna / tramwaj konny Mrozy – Rudka (4 km, do 1965 (?), istnieje projekt odbudowy);
  • kolej parkowa WPKiW w Chorzowie (w latach 1965–2012, 4, rozebrana, częściowo odbudowana w prześwicie 785 mm);
  • kolej przem. cementowni Goleszów (30);
  • kolej przem. ZPW Czatkowice (do 1968);
  • kolej przem. ZPW Górażdże (do 1991);
  • kolej przem. ZPW Ostrówka Miedzianka (do 1971);
  • koleje przem. kopalni węgla brunatnego „Babina” w Łęknicy, pow. żarski, w okolicach Turku, Konina i Turoszowa;
  • tramwaje wskt. w Krakowie (1882–1953).

Świat:
  • Czechy (kopalnia węgla brunatnego Sokalov, do 2003), Irlandia (tramwaje w Cork), Islandia, Norwegia (Spitsbergen), WB (Butterworth & Brooks).
914 3′ 36″ Prześwit trzystopowy: Norwegia (Spitzbergen), Indie (Tata Iron & Steel Co); USA (Colorado, Durango & Silverton), Grenlandia.
925 3′⅜″ 36⅜″ Niemcy (tramwaje w Saskiej Kamienicy / Chemnitz, do 1988).
950 3′1⅜″ 37⅜″ Prześwit włoski (1000 mm między środkami szyn):
  • Albania (12), Węgry (przekute na 1000 mm lub 760 mm);
  • Libia (165), Somalia (123).
1000 3′3⅜″ 39⅜″ Prześwit metrowy
Polska:
  • Ełcka Kolej Dojazdowa (do 1951, przekuta na 750 mm);
  • kolej cementowni Saturn w Wojkowicach;
  • kolej KWK Bielszowice w Rudzie Śląskiej (do 1995);
  • kolej leśna Parczew (do ok. 1965);
  • kolej parkowa WPKiW w Chorzowie (do 1965, przekuta na 900 mm);
  • kolej Rejon Umocniony Hel (do II Wojny Światowej, przekuta na 600 mm w czasie okupacji);
  • Olecka Kolej Dojazdowa (Świętajno – Olecko – Garbas, zniszczona w czasie II Wojny Światowej);
  • Warszawa Mokotów – Warszawa Południowa – Warszawa Dąbrówka – Piaseczno (16, do 1971) oraz Piaseczno – Góra Kalwaria (17, do 1971);
  • Śmigielska Kolej Dojazdowa (przekuta na 750 mm);
  • Średzka Kolej Wąskotorowa (przekuta na 750 mm);
  • tramwaj konny w Białymstoku (1895–1915),
  • tramwaje w Bielsku-Białej (1895–1971), Cieszynie (1911–1921), Gubinie (1904–1938), Inowrocławiu (1912–1962), Jeleniej Górze (1900–1969), Kostrzynie nad Odrą (1903–1945), Legnicy (1882 (1898) – 1968), Olsztynie (1907–1965), Słubicach (1898–1945), Słupsku (1910–1959), Tarnowie (1911–1942), Wałbrzychu (1898–1966), Zgorzelcu (1897–1945).

Świat:
  • Dania (Bornholm, 1900–1968),
  • Norwegia (Wyspa Niedźwiedzia).
1039 (3′6″) (42″) Szwecja (koleje przem.)
1050 3′5⅜″ 41⅜″ Arabia Saudyjska (kolej Hedżaz), Egipt (5), Izrael
1064 3′5⅞″ 41⅞″ Polska:
  • kolej Częstochowa – Herby (do 1911, przekuta na 1524 mm, potem na 1435 mm).
1067 3′6″ 42″ Prześwit przylądkowy: Szwecja, Indie (Arakkonam – Kanchipuram; koleje przem.)
1093 3′7″ 43″ Szwecja (KURJ, Frykstad, Kristinehamn – Sjöändan)
1101 (3′8½″) (44½″) Szwecja (Fryckstads Järnväg)
1106 (3′6″) (42″) Austria, Czechy (kolej konna Linz – Budweis / České Budějovice i kilka innych odcinków, maks. 198)
1188 (4′) (48″) Szwecja (Norberg – Åmänningen, Vässman – Barken, Åtvidaberg – Bersbo, 45); Indonezja (tramwaje w Jakarcie)
1217
1219
1220
4′
48″		 Indie (Nalhati-Azimganj, Bengal, 40), Nowa Zelandia (tramwaje w Gisborne i Wellington), Rosja (koleje przem. na Uralu), USA (np. Honolulu, Delaware), Szwecja, WB (m.in. tramwaje w Stratford)
1372 4′6″ 54″ Prześwit szkocki: WB (pierwsze koleje w Szkocji)
1435 4′8½″ 56½″ Prześwit normalny
Polska:
  • tramwaje w Koszalinie (1911–1938), wraz z linią do Mielna i Unieścia (część czynna do 1944?),
  • tramwaje gazowe w Jeleniej Górze (1897–1899, sieć przekuta na 1000 mm).

Świat:
  • Indie (kilka krótkich linii).
1448 4′9″ 57″ Prześwit kompromisowy: USA (Pensylwania)
1473 4′10″ 58″ USA (Ohio, New Jersey)
1520
1524
1525		 4′11⅞″
5′		 59⅞″
60″		 Prześwit rosyjski
Polska:
  • szereg linii kolejowych na terenie zaboru rosyjskiego (przekute na 1435 mm po I Wojnie Światowej);
  • sieć tramwajowa w Warszawie (od 1866, przekuta na 1435 mm w latach 1946–1950).

Świat:
  • Panama (78);
  • USA (południowa część, np. między Norfolk i Richmond a Memphis i Nowym Orleanem).
1575 5′2″ 62″ Irlandia (Dublin & Drogheda Railway)
1600 5′3″ 63″ Prześwit irlandzki: Niemcy (Badische Staatsbahn), Nowa Zelandia, USA (Altona)
1638 5′4½″ 64½″ USA (tramwaje w Baltimore)
1665 5′5½″ 65½″ Portugalia (oficjalny standard zastąpiony przez prześwit 1668 mm)
1674 5′5¾″ 65¾″ Hiszpania (oficjalny standard zastąpiony przez prześwit 1668 mm)
1676 5′6″ 66″ Prześwit indyjski: Kanada (do 1873 roku), USA (Teksas), WB (Arbroath & Forfar)
1700 5′6⅞″ 66⅞″ Szwecja (cegielnia w Skåne)
1750 5′8⅞″ 68⅞″ Francja (Paryż – Sceaux do 1891)
1829 6′ 72″ Rosja (Pietropawłowsk), USA (Erie & Lackawanna i in.)
1880 6′2″ 74″ Irlandia (Ulster Railway)
1945 6′4⅝″ 76⅝″ Holandia (HSM, do roku 1864)
2134 7′ 84″ Azory
2140 7′¼″ 84¼″ WB (GWR, Great Western Railway, między płd. Walią i płd.-zach. Anglią a Londynem, 1838–1892)
2438 8′ 96″ USA (kolej do przewozu kłód, Oregon, 1880)
2743 9′ 108″ Japonia (kolej linowo-terenowa Kyoto – kanał jeziora Biwa)
3000 9′10⅛″ 118⅛″ Niemcy (projekt Hitlera, nie został wykonany)

Uwaga: średniki w nawiasach oddzielają poszczególne linie, przecinki oddzielają informacje odnoszące się do jednej linii. Liczby oznaczają długości eksploatowanych odcinków w kilometrach według najnowszych dostępnych danych.