Wersja z: / Version of:
2023–12-31

Grzegorz Jagodziński

Interparonimy — Interparonimoj — Interparonyms

Interparonimy lub ekwiwalenty pozorne (potocznie także słowa zwodnicze, słowa zdradliwe, słowa-pułapki) to wyrazy dwóch różnych języków, podobne do siebie w piśmie lub mowie, ale mające całkiem inne znaczenie. Mogą być przyczyną omyłek w tłumaczeniu czy zrozumieniu tekstu w języku obcym. Żartobliwie określa się je nazwą fałszywi przyjaciele (ang. false friends). Warto pamiętać, że to określenie nie jest poważne, nie należy do terminologii naukowej i nie powinno być stosowane w profesjonalnych opracowaniach.

W poniższej tabeli zebrano różne pary esperanckich i polskich wyrazów, które skłonni jesteśmy utożsamić mimo ich różnego znaczenia. Istnieje długa lista takich wyrazów. W tabeli umieszczono także interparonimy częściowe, które niekiedy sobie odpowiadają znaczeniowo, a innym razem muszą być tłumaczone w odmienny sposób.

  

Interparonimoj aŭ ŝajnaj ekvivalentoj (ordinarlingve ankaŭ trompaj vortoj, perfidaj vortoj) estas vortoj de du malsamaj lingvoj, similaj unu al la alia skribe aŭ parole, sed havantaj tute alian signifon. Ili povas kaŭzi erarojn en tradukado aŭ kompreno de teksto en fremda lingvo. Ili estas ŝerce referitaj kiel falsaj amikoj (angle: false friends). Indas memori, ke ĉi tiu termino ne estas serioza, ne apartenas al scienca terminologio kaj ne estu uzata en profesiaj studoj.

La suba tabelo listigas diversajn parojn da Esperantaj kaj polaj vortoj, kiujn ni emas identigi malgraŭ iliaj malsamaj signifoj. Ekzistas longa listo de tiaj vortoj. La tabelo inkluzivas ankaŭ partajn interparonimojn, kiuj foje respondas unu al la alia laŭ signifo, kaj alifoje ili devas esti tradukataj alimaniere.

  

Interparonyms or surface equivalents are words of two different languages which are similar in writing or pronunciation but have quite different meanings. They can be a reason for errors in translation or understanding of a text in a foreign language. They are termed humorously false friends. It is worth remembering, however, that this term is not serious, does not belong to scientific terminology, and should not be used in professional studies.

In the chart below you can find pairs of Esperanto and Polish words which can be identified with each other despite their different meanings. There exists a long list of such words. The chart also contains partial paronyms, that is words which are sometimes translated counterparts, and sometimes must be translated in different ways.

esperanto – polski
Esperanta – pola
Esperanto – Polish

Wyraz esperancki
Esperanta vorto
Esperanto word		 Tłumaczenie na polski
Pola traduko
Polish translation		 Tłumaczenie na angielski
Angla traduko
English translation		   Wyraz polski
Pola vorto
Polish word		 Tłumaczenie na esperanto
Esperanta traduko
Esperanto translation		 Tłumaczenie na angielski
Angla traduko
English translation
akcio akcja, udział stock   akcja (na giełdzie) akcio stock
(czynność, działanie) ago, faro action
alko łoś elk, moose   alka aŭko, alkao razorbill
arko łuk arc   arka arkeo ark
aro (mezuro) ar are (an area unit)   ara arao macaw
(grupo) zbiór, zespół, grupa set
bagno katorga penal servitude   bagno marĉo swamp
balo bal, zabawa ball, dance   bal (zabawa) balo ball, dance
(belka) trabo beam
(gruba deska) dika tabulo thick board
barko barka barque, boat   bark ŝultro shoulder
bela ładny, piękny beautiful   bela pako pack
boji szczekać to bark   boi się timas is afraid of
boko kozioł buck   bok (boczna część) flanko side, flank
(w geometrii) latero side (in geometry)
boli gotować się, wrzeć to boil   boleć (dolegać) dolori to hurt, to ache
(odczuwać ból) senti doloron to feel pain
(cierpieć, czuć ból) suferi to suffer
brako ramię arm   brak manko lack, absence
bramo leszcz bream   brama pordego gate
brodi haftować to stitch, to embroider   broda (zarost) barbo beard
(podbródek) mentono chin
brodzić vadi to wade
buĉi zarzynać, zabijać to slaughter, to butcher   buczeć zumi to buzz, to hum
buko sprzączka latch, buckle   buk fago beech (tree)
buŝo usta mouth   busz boŝo bush (forest)
buteo myszołów buzzard   but (niski) ŝuo shoe
(wysoki, z cholewą) boto boot
cedi (transdoni rajtojn) cedować, przekazywać to cede   cedować cedi to cede
(ne kontraŭstari) ustępować, ulegać to yield, to give up cedzić (filtrować) filtri to percolate, to filter
(odcedzać) koligi, kribri to strain, to colander
cepo cebula onion   cep draŝilo flail
cipo słup graniczny, kamień grobowy cippus   cipa piĉo cunt, pussy
cirklo koło, okrąg circle   cyrkiel cirkelo compass (to draw circles)
ĉar bo, bowiem, gdyż, ponieważ because   czar (sztuczka) sorĉo spell, magic trick
ĉaro wóz cart (urok) ĉarmo charm
ĉasi polować to hunt   czas tempo time
ĉaso polowanie, łowy chase, hunting
ĉerizo wiśnia cherry   czereśnia merizo sweet cherry
ĉesi przestać, skończyć to stop   czesać kombi to comb
Czesi ĉeĥoj the Czech
dika gruby thick   dziki (niepohamowany) feroca ferocious, fierce
(nieudomowiony) sovaĝa wild
(w stanie surowym) kruda raw
(okrutny) kruela cruel
disciplina karny disciplined   dyscyplina (karność, rygor; sportu) disciplino discipline
disciplinita zdyscyplinowany (gałąź, dziedzina) branĉo branch
disko dysk, koło, kula disk   disco diskoteko discotheque, disco
do więc, zatem so   do (ku) al to
(aż do) ĝis till, until
dreso tresura training   dres sportkostumo tracksuit, gymsuit
drogo leki, materiał apteczny drugs   droga (ścieżka) vojo way, path
(ulica) strato street
drogi kara dear
dudek dwadzieścia twenty   dudek upupo hoopoe
duŝo prysznic shower   dusza animo soul
faceto grań, ścianka facet   facet ulo guy, fellow
fali przewrócić się, spaść, upaść to fall   fala ondo wave
firma trwały firm, consistant   firma firmao firm, enterprise, company
fizika (materia) fizyczny, materialny physical, material   fizyka fiziko physics
(kiu koncernas fizikon) dotyczący fizyki physic
fotografo fotografowanie photography   fotograf fotografisto, fotisto photographer
gado dorsz cod   gad reptilio reptile
gazo gaza gauze   gaz gaso gas
gladi prasować to iron   gładzić (wygładzać) glatigi to smooth
(polerować) poluri to polish
(głaskać) glatumi to stroke
glavo miecz sword   głowa kapo head
golfo zatoka bay, gulf   golf (gra) golfo golf
(sweter) striktkoluma svetero jersey, turtleneck
golf (gra) golf
(pulower) pulovero pullover
griza szary, siwy grey, gray   gryźć mordi to bite
halo hala, sala hall   hala (sala) halo hall
(w górach) monta paŝtejo mountain pasture
halo haloo halation
chałka ĥalao challah
herbo (greso) trawa grass   herb (rodowy) blazono coat of arms
(drogherbo, kuracherbo) ziele, zioło herbal drug (odznaka) insigno badge
homaro ludzkość humanity   homar omaro lobster
horo godzina hour   chory malsana, malsanulo sick
ĥoro chór choir   chory malsana, malsanulo sick
imago imaginacja, wyobraźnia imagination   imago imagino imago
ja przecież, wszakże but   ja mi I
jako marynarka, kurtka jacket   jako kiel as
ĵaluza zazdrosny jealous   żaluzja ĵaluzio, latkurteno Venetian blind
kaco chuj, kutas cock, dick, prick, wang   kac postebrio, postdrinka kapdoloro hangover
kaĉo kaszka, kleik, gęsta zupa, papka gruel, mush, porridge   kaczka anaso duck
kasza grio coarse meal, grits, groats
kameno komin chimney   kamień ŝtono stone
kapo głowa head   kapa (narzuta) litkovrilo, littuko bedding, blanket
(liturgiczna) ĥormantelo mantle
kara drogi, drogocenny, kochany dear   kara puno penalty, punishment
karna cielesny carnal, bodily   karny (zdyscyplinowany) disciplina disciplined
(za karę) puna penal, punitive
kaŝi chować to hide   kasza grio coarse meal, grits, groats
kato kot cat   kat (egzekutor) ekzekutisto executioner, hangman
(torturujący) torturisto torturer
kisi całować to kiss   kisić acidigi to pickle
kola szyjny neck (adj.)   kola kolao cola
kolego kolega z pracy colleague   kolega (z pracy) kolego colleague
(przyjaciel) amiko friend
kolo szyja neck   koło (figura) cirklo circle
(krąg) rondo round
(przedmiot) rado wheel
(obok) apud by
(blisko) proksime close
(podobnie) simile similarly
(około) ĉirkaŭ around
(w przybliżeniu) proksimume approximately
koni znać to know   koń ĉevalo horse
koniko stożkowa conical   konik ĉevaleto little horse
konio szczwół hemlock   koń ĉevalo horse
konservo konserwacja, przechowanie safekeeping, storage   konserwa konservaĵo canned food, tinned food
kora sercowy, serdeczny hearty, cordial   kora (narządu) kortekso, kortiko cortex
koro serce heart (drzewa) arboŝelo, arbokrusto bark
korbo kosz, koszyk basket   korba kranko, turnilo crank
korniko wrona crow   kornik ŝela skarabo bark beetle
koto błoto mud   kot kato cat
kredo wiara belief   kreda kreto chalk
kreski rosnąć to grow   kreska streko stroke
kreto kreda chalk   kret talpo mole
Kreto Kreta Crete
kruĉo dzban, dzbanek jug, cruse, ewer, pitcher, pot, vessel   kruczy (związany z krukiem) korva of raven, raven (adj.)
(kruczoczarny) korvonigra, nigra jet black
(kość krucza) korakoido coracoid
kulo komar gnat, mosquito   kula (sfera) sfero sphere
(dysk, koło) disko disk
(gałka, glob) globo globe
(pocisk) kuglo bullet
(inwalidy) lambastono crutch
kuri biec, biegać, gnać, pędzić to run, to speed   kurzyć (dymić, palić) fumi to smoke
(pylić) polvadi to powder
kuro bieg race kurz polvo dust
kura kokino hen
lama kulawy lame   lama (kapłan) lamao lama (priest)
(zwierzę) lamo llama (animal)
lando kraj country   ląd tero earth, land
lasi zostawić, puścić leave   las (zbiór drzew) arbaro wood, forest
(uprawa leśna) forsto cultivated forest
łasić się (merdać ogonem) vostosvingi to frisk
(podlizywać się) flataĉi, trompflati to fawn, to suck up to
lato łata dachowa, listwa lath   lato somero summer
łata (dachowa) lato lath
(na ubraniu) fliko, flikaĵo patch
(na sierści) makulo spot, stain
lavo mycie, pranie washing   lawa lafo lava
lekcio wykład lecture   lekcja leciono lesson
limo granica border, limit   lima limeo key lime
lina lniany flax (adj.)   lina ŝnurego, kablo cable, hawser, painter
linko ryś lynx   linka ŝnureto cord, string
link ligilo (Internet) link
lipa wargowy lip (adj.)   lipa tilio linden, limetree
lito łóżko bed   lit litio lithium
loko miejsce place   lok buklo lock of hair
ludi bawić się, grać to play   ludzie homoj men, people
ludo gra, zabawa game lud (ludzie) popolo people
(pospólstwo) popolaĉo populace, commonalty
lustro żyrandol chandelier, luster   lustro spegulo mirror, looking-glass
magazeno (vendejo) sklep, sklepik, butik shop, store   magazyn (skład) magazeno store, warehouse
(stokejo) magazyn, hurtownia, skład store, warehouse
magazino magazyn, czasopismo ilustrowane magazine (czasopismo) magazino magazine
mara morski sea (adj.), marine   mara (sen) revo, sonĝo dream
(zjawa) inkubo, fantomo, koŝmaro nightmare
materia materialny material   materia materio matter
mem sam, osobiście self, oneself   memeo mem meme
memo ego, osobowość ego, identity, personality
mi ja I   mi al mi me, to me
mila tysięczny thousandth   mila mejlo mile
mizera nędzny miserable, wretched   mizeria (z ogórków) kukumsalado cucumber salad
(nędza, arch.) mizero misery
mordi gryźć to bite   morda (brzydka) buŝaĉo mouthpiece
(wielka) buŝego big mouth
(paszcza, gardziel) faŭko mouth, fauces
mordo ukąszenie, ugryzienie bite mord (morderstwo) murdo murder
(uśmiercenie) mortigo killing
ni my we   ni nek nor
noci być szkodliwym, szkodzić to be harmful, to damage   noc nokto night
okazi odbyć się, wydarzyć się, dziać się to happen, to take place   okazać się montriĝi to turn out to be, to prove
oni się one   oni ili they
paleta bladawy, siny palish, paly   paleta (malarza) paletro, farboplato palette
(towarów) paledo pallet
papriko papryka paprika   papryka (przyprawa) papriko paprika
(roślina, owoc) kapsiko capsicum, pepper
pensio emerytura pension   pensja salajro salary, wages
perono ganek, taras, schody zewnętrzne perron   peron kajo rail platform
pilgrimo pielgrzymka pilgrimage   pielgrzym pilgrimanto, pilgrimulo pilgrim
pilo ogniwo elektryczne, stos pile   piła segilo saw
piłka (piła) segilo saw
(do gry) pilko ball
pisi sikać, siusiać to piss   pisać skribi to write
plakato coś platerowanego something plated   plakat afiŝo poster, placard
plano plan, projekt plan, project   plan (mapa) mapo map, plan
(projekt) plano plan, project
plumbo ołów lead (metal)   plomba (w zębie) plombo dental filling, dental cement
(na drzwiach) plumbaĵo seal
por dla for   por poreo leek
post po, za after, behind   post fasto fast (abstaining from food)
prava słuszny, mający rację, prawy, sprawiedliwy true   prawy (sprawiedliwy) prava true
(po prawej stronie) dekstra right
pri o about   przy ĉe, apud by, at
poligono gryka knotgrass   poligon armea spaco proving ground
pubo łono, wzgórek łonowy womb, pubes   pub trinkejo, restoracio pub
rana żabi frog (adj.)   rana vundo wound
rano żaba frog rano mateno morning
represo przedruk, reprint reprint   represja subpremo repression
ribo porzeczka currant   ryba fiŝo fish
rilato związek, stosunek relation   relacja (stosunek) rilato relation
(historia) rakonto, historio report, story
rondelo rondo (utwór muzyczny lub poetycki) rondo   rondel kaserolo casserole
rondo (cirklo) koło, okrąg circle   rondo (utwór poetycki) rondelo rondo
(utwór muzyczny) rondo, rondelo rondo
(rondelo) rondo (utwór muzyczny) rondo (na skrzyżowaniu) ĉirkaŭvojo roundabout
(kapelusza) ĉapelrandaĵo, randaĵo hat edge
ruda prostacki, prymitywny rude   ruda (kruszec) erco ore
(kopalina) minaĵo mine
rudy (rudowłosy) rufa red, ginger, red-haired
(ciemny) brunruĝa red, ginger, brown
(jasny) flavruĝa reddish, yellow
(rdzawy) rustkolora rust-coloured
rufa rudy red, ginger, red-haired   rufa postkilo, poŭpo stern
salato sałatka salad   sałata laktuko lettuce
salo sól salt   sala (duży pokój) ĉambro, ĉambrego big room
(hala, hol) halo hall
(salon) salono, salonego living room, saloon
(aula) aŭlo assembly hall
(audytorium, publiczność) aŭditorio auditorium, audience
satisfakcio pojedynek duel, encounter   satysfakcja kontenteco satisfaction
sen bez without   sen (spanie) dormo sleep
(marzenie senne) sonĝo, revo dream
senso zmysł sense   sens senco meaning, sense
sero surowica krwi serum   ser fromaĝo cheese
sino łono, pazucha lap, bosom   siny blueta, plumbkolora, paleta blue, bluish, livid, palish
sito kowalik, bargiel nuthatch   sito kribrilo seive, riddle, strainer, sifter, colander
sit junko rush (grassy plant)
stano cyna tin   stan stato state
stari stać to stand   starać się (zabiegać, kłopotać się) klopodi to undertake, to try
(trudzić się, usiłować) peni to make an effort, to try
(troszczyć się) zorgi to care, to look after
stoko zasób, zapas, stan stock   stok deklivo, taluso slope
strato ulica street   strata (zguba) perdo loss
(niekorzyść) malprofito disadvantage
suko sok juice   suka hundino bitch
ŝafo owca sheep   szafa (szafka) ŝranko closet
(na ubrania) vestaro wardrobe
ŝpari oszczędzać to save (money)   szpara fendo chink, crack, crevice
tabako tytoń tobacco   tabaka flartabako snuff
tableto stolik small table   tabletka tablojdo tablet, pill
tablojdo tabletka tablet, pill   tabloid tabloido tabloid
taksi oceniać, szacować, ocenić, oszacować to estimate, to evaluate   taksi taksio taxi
tempo czas, pora time   tempo (pomiar czasu) tempomezuro timing
(rytm) ritmo rhythm
(takt) takto tempo, timing
(szybkość) rapideco rate, pace, speed, tempo
termino określenie, wyrażenie term, definition   termin (określenie) termino term
(czas) dato, tempolimo deadline
trezoro skarb treasure   trezor deponkesto depository
trudi narzucać, przymuszać to impose   trudzić się klopodi, preni penon to undertake, to make effort
trudiĝi narzucać się to obtrude
turo wieża tower   tur uro aurochs
ulo osobnik, facet individual, guy, fellow   ul abelujo, abelkorbo bee-hive
vagi tułać się, włóczyć się, wałęsać się to wander, to drift, to roam   waga (przyrząd) pesilo scales
(ciężar) pezo weight
valo dolina valley   wał (urządzenie) ŝafto shaft
(nasyp) remparo rampart
(ściana) muro wall
varto opieka nad dzieckiem baby-sitting   warty valora worth
wart valoras is worth
warto valoras, indas it is worth
warta gardo guard
vepro zarośla, chaszcze copse, bush, scrub   wieprz virporko boar
vojo droga way   woj militisto, militanto warrior
zipo zamek błyskawiczny, suwak zip   zipać spiri, anheli to breathe heavily, to gasp for air

Źródła – Fontoj – Sources

Obok własnych spostrzeżeń wykorzystano następujące źródła / Krom propraj observoj, la sekvaj fontoj estis uzataj / Beside own observation, the following sources have been used: