Tabela stratygraficzna

Poprzednia wersja artykułu została opublikowana także na portalu JustPasteIt (dawniej Eioba).
Według International Commission on Stratigraphy (ICS), 10.2022
Oryginalną wersję umieszczono niżej

Strona głównaWersja z 2008Starsza wersjaWersja skrócona (zawiera najważniejsze wydarzenia w poszczególnych okresach)

EON
(eonotem)#
ERA
(eratem)#
OKRES
(system)#
EPOKA
(seria)#
WIEK / PIĘTRO
(piętro / stadium)#
od (mln.) ±
fanerozoik kenozoik czwartorzęd holocen megalaj 0.0042  
nortgryp (northgrip) 0.0082  
grenland 0.0117  
plejstocen tarant* (p. późny) 0.129  
chiban (jon*, p. środkowy) 0.774  
kalabr 1.80  
gelas***** 2.58  
neogen pliocen piacent 3.600  
zankl 5.333  
miocen messyn 7.246  
torton 11.63  
serrawal 13.82  
lang 15.97  
burdygał 20.44  
akwitan 23.03  
paleogen oligocen szat 27.82  
rupel** 33.9  
eocen priabon 37.71  
barton 41.2  
lutet 47.8  
iprez 56.0  
paleocen tanet 59.2  
zeland 61.6  
dan 66.0  
mezozoik kreda k. późna mastrycht 72.1 0.2
kampan 83.6 0.2
santon 86.3 0.5
koniak 89.8 0.3
turon 93.9  
cenoman 100.5  
k. wczesna alb 113.0  
apt 121.4  
barrem 129.4  
hoteryw 132.6  
walanżyn 139.8  
berrias 145.0  
jura j. górna (malm)*** tyton 149.2 0.7
kimeryd 154.8 0.8
oksford 161.5 1.0
j. środkowa (dogger)*** kelowej 165.3 1.1
baton 168.2 1.2
bajos 170.9 0.8
aalen 174.7 0.8
j. wczesna (lias)*** toark 184.2 0.3
pliensbach 192.9 0.3
synemur 199.5 0.3
hettang 201.4 0.2
trias t. późny retyk 208.5  
noryk 227  
karnik 237  
t. środkowy ladyn 242  
anizyk 247.2  
t. wczesny olenek 251.2  
ind 251.902 0.024
paleozoik perm loping czangsing 254.14 0.07
wucziaping 259.51 0.21
gwadalup kapitan 264.28 0.16
word 268.9 0.4
road 273.01 0.14
cisural kungur 283.5 0.6
artinsk 290.1 0.26
sakmar 293.52 0.17
assel 298.9 0.15
karbon pensylwan p. późny gżel 303.7 0.1
kasimow 307.0 0.1
p. środkowy moskow 315.2 0.2
p. wczesny baszkir 323.2 0.4
missisip m. późny serpuchow 330.9 0.2
m. środkowy wizen 346.7 0.4
m. wczesny turnej 358.9 0.4
dewon d. późny famen 372.2 1.6
fran 382.7 1.6
d. środkowy żywet 387.7 0.8
eifel 393.3 1.2
d. wczesny ems 407.6 2.6
prag 410.8 2.8
lochkow 419.2 3.2
sylur przydol przydol 423.0 2.3
ludlow ludford 425.6 0.9
gorst 427.4 0.5
wenlok homer 430.5 0.7
szejnwud 433.4 0.8
landower telicz 438.5 1.1
aeron 440.8 1.2
ruddan 443.8 1.5
ordowik o. późny hirnant 445.2 1.4
kat 453.0 0.7
sandb 458.4 0.9
o. środkowy darriwil 467.3 1.1
daping 470.0 1.4
o. wczesny flo 477.7 1.4
tremadok 485.4 1.9
kambr furong piętro 10 (lawson)* 489.5  
dziangszan 494  
paib 497  
miaoling gużang 500.5  
drum 504.5  
wuliuan 509  
epoka 2 (jakut)* piętro 4 (botom + tojon)* 514  
piętro 3 (atdaban)* 521  
terenew piętro 2 (tomot)* 529  
fortun 538.8 0.2
prekambr proterozoik neoproterozoik ediakar     635  
kriogen     720  
ton     1000  
mezoproterozoik sten     1200  
ektas     1400  
kalim     1600  
paleoproterozoik stater     1800  
orosir     2050  
riak     2300  
sider     2500  
archaik neoarchaik       2800  
mezoarchaik       3200  
paleoarchaik       3600  
eoarchaik       4000  
hadeik****         4567  

# Tak zwane jednostki chronostratygraficzne (skalne), które nie wiedzieć po co przeciwstawia się jednostkom geochronologicznym (czasowym), choć mają te same nazwy i ten sam zakres.

* Jednostki oznaczone gwiazdką to poziomy nowo wyróżnione, nieobecne w literaturze lub niemające jeszcze oficjalnej nazwy; nazwy polskie proponowane.

** Lattorf, dolne piętro oligocenu (między rupelem a priabonem), nie jest obecnie uwzględniany.

*** Nazwy nieistniejące w wykazie ICS.

**** Nazwa uznana w październiku 2022, wcześniej nieformalna.

***** Niedawno utworzony gelas ICS przeniósł w najnowszej wersji tablicy z pliocenu do plejstocenu. W ten sposób cofnięto początek plejstocenu i tym samym czwartorzędu z 1.7 do ok. 2.6 mlt.

Dalsze uwagi:

  1. tylko daty dla kenozoiku podano jako dokładne; dla mezozoiku daty są przybliżone, z możliwym odchyleniem do 1.4 mln lat, dla paleozoiku możliwe odchylenie sięga 3.2 mln lat (początek dewonu); dla prekambru daty są jedynie orientacyjne;
  2. stary podział kenozoiku na trzeciorzęd i czwartorzęd został zarzucony przez ICS, czwartorzęd przez pewien czas zniknął w ogóle z tabeli ICS, a plejstocen i holocen zaliczano do neogenu; obecnie istniejąca tabela przywraca ten okres;
  3. dan (dolne piętro paleocenu) znany jest także jako dano-mont;
  4. w źródłach polskojęzycznych dominuje inna stratygrafia karbonu, zob. starsza wersja;
  5. stratygrafię ordowiku i kambru warto porównać ze starszą wersją;
  6. nazwa ediakar została wprowadzona niedawno przez ICS; decyzja ta ignoruje długą tradycję wykorzystywania nazwy wend w literaturze; ponadto niektóre źródła używały nazwy eokambr; według niektórych źródeł ediakar jest podjednostką wendu;
  7. według jednego z szacunków hadeik zaczął się 4567,17 mlt;
  8. obok nazwy hadeik spotyka się też nazwy prearchaik, azoik, priskoik lub katarchaik;
  9. niekiedy przed hadeikiem wyróżnia się jeszcze (także nieformalnie) chaotyk; eon ten miałby obejmować czas od powstania Ziemi do powstania Księżyca;
  10. istnieje propozycja, by przyjąć, że holocen już się zakończył, i że obecnie żyjemy w epoce antropocenu; na razie nie została uznana;
  11. w lipcu 2018 podzielono holocen na 3 piętra: grenland, nortgryp i megalaj (ang. Greenlandian, Northgrippian, Meghalayan);
  12. pewne źródła, w tym ICS, stosują podwójne nazewnictwo, w którym jednostkom geochronologicznym o nazwach eon, era, okres, epoka, wiek, chron (dzień) odpowiadają jednostki chronostratygraficzne: eotem (eonotem), eratem, system, oddział, piętro, chronozona (poziom).

Synonimy:

Oryginalna wersja z października 2022:

Oryginalna wersja z lutego 2022:

Oryginalna wersja z maja 2021:

Oryginalna wersja z marca 2020:

Oryginalna wersja ze stycznia 2020:

Oryginalna wersja z maja 2019:

Oryginalna wersja z sierpnia 2018:

Oryginalna wersja z lutego 2017:

Oryginalna wersja ze stycznia 2015:

Oryginalna wersja z października 2014:

Oryginalna wersja z lutego 2014:

Oryginalna wersja ze stycznia 2013:

Oryginalna wersja z 2008:

Podział prekambru według Geologic Ages of Earth History i Stephena E. Jonesa, kombinowany

eon era okres epoka od (mln.)
prekambr proterozoik synik wend ediakar pundyk 580
wonokan 590
waranżer mortensnes 600
smalfjord 610
sturtyk     800 (825)
ryfej   karatau   1100
jurmantyk   1375
burzjan   1600 (1675)
animik       2200 (2225)
huron       2450 (2475)
archaik rand       2800 (2825)
suaz       3500 (3525)
izuik       3800 (3875)
priskoik hadeik   wczesny imbryk   3900
nektaryk   3975
„grupy basenowe”   4150
kryptyk   4560

Linki

Wikipedia: Tabela stratygraficzna

Tabela rekomendowana przez ICS, wersja polska

Tabela stratygraficzna Instytutu Nauk Geologicznych UJ

Dzieje Ziemi

Historia Polski w kamieniu pisana – także tu

Tabela stratygraficzna rekomendowana przez MKS

Tabela dziejów Ziemi – Eduseek

Tabela stratygraficzna

Tabele stratygraficzne – WIEM

Instytut Nauk Geologicznych UJ

Kolekcja skamieniałości

International Commission on Stratigraphy

The Geological Society of America – Geological Time Scale

UCMP Web Time Machine

Geological Time Scale

Geologic Time

Geologic Ages of Earth History

Detailed Geological Timescale

Geologic Time

Chronos

Nation Museum on Natural History: Geologic Time

NASA: Geologic Time