Część poprzednia – Powrót do pierwszej strony
M D C B N Ms W lp – M D C B N Ms W lm
Uwaga: wszędzie poniżej termin „przym” oznacza także liczebniki i zaimki o odmianie przymiotnikowej (np. sam, wszystek, mój, nasz, jeden, pierwszy). Pozostałe zaimki pominięto ze względu na wyjątkowe końcówki występujące w ich odmianie.
Mianownik liczby mnogiej |
||
|---|---|---|
Imiona męskoosobowe mają tu dwie formy: zwykłą, o odrębnych końcówkach, oraz nacechowaną, o końcówkach identycznych jak imiona niemęskoosobowe. Forma zwykła łączy się z rodzajem męskoosobowym przymiotników, zaimków, czasowników itp., np. ci dobrzy chłopi poszli. Forma nacechowana wymaga rodzaju niemęskoosobowego, np. te dobre chłopy poszły. Niektóre rzeczowniki praktycznie nie tworzą formy nacechowanej (np. ci chłopcy – te chłopce?), inne nie tworzą formy męskoosobowej (np. te karły – ci karli?). Przy braku formy męskoosobowej o przynależności do rodzaju męskoosobowego świadczy identyczność form dopełniacza i biernika liczby mnogiej (np. tych chłopców, tych karłów). Niekiedy funkcjonują dwie odrębne formy męskoosobowe. Wówczas forma z końcówką ~owie ma bardziej dostojny, uroczysty charakter. Istnieją wtedy łącznie trzy formy mianownika liczby mnogiej, różniące się odcieniem znaczeniowym. Np. ci profesorowie (forma uroczysta) – ci profesorzy (forma zwykła) – te profesory (forma nacechowana: obraźliwa, kolokwialna, poetycka, „heroiczna”). |
||
| Formy męskoosobowe | ||
| ~i | liczne rzecz. m-os. kl. 1, 2, 4 | sąsiedzi, poeci, Huculi, Włosi |
| przym. r. m-os. kl. 1, 2, 4, 6–10, część 11 (=11$) | bosi, mali, cisi, tani, moi, głupi, sokoli, duzi, nasi | |
| liczne rzecz. m-os., dawne przym. kl. 1, 2, 4, 6–10 | myśliwi, rozwiedzeni, biegli, bliźni | |
| ~y | większość rzecz. m-os. kl. 3, 5 | liderzy, psychiatrzy, Polacy, koledzy |
| niektóre rzecz. m-os. kl. 11 na ~c | szewcy, jeńcy, chłopcy, starcy, łowcy | |
| przym. rodz. m-os. kl. 3, 5, 11 | starzy, drodzy, obcy, boży | |
| wiele rzecz. m-os. dekl. przym. kl. 3, 5, 11 | wikarzy, bliscy, służący | |
| ~e* | rzecz. m-os. kl. 1 z M lp na ~in oraz 4 inne z M lp ~an | Amerykanie, Słowianie; Cyganie, Hiszpanie, krajanie, zakrystianie |
| rzecz. m-os. kl. 6–11 | lenie, zbóje, gapie, kowale, rodzice, wielmoże | |
| ~owie | imiona, nazwiska, rzecz. m-os. z M lp na ~o, wiele innych | Ariowie, Fredrowie, gauczowie, uczniowie |
| niektóre rzecz. m-os. dekl. przym. | Lindowie, podstolowie, chorążowie | |
| ~a | rzecz. m-os. brat, ksiądz, książę | bracia, księża, książęta |
| ~aj | formy m-os. liczebników dwa, oba | dwaj, obaj |
| ~ej | formy m-os. liczebników trzy, cztery | trzej, czterej |
| ~óch | formy m-os. liczebnika dwa | dwóch |
| ~u | formy m-os. wielu liczebników | obu, pięciu, dziesięciu, stu, kilku, paru |
| ~ech | formy m-os. liczebników trzy, cztery | trzech, czterech |
| ~o | rzecz. zbiorowe typu państwo | państwo |
| Formy niemęskoosobowe | ||
| ~y | rzecz. męskie kl. 1–4 | poety, Hucuły, lidery; woły, tury; mury, dachy; satelity |
| rzecz. nijakie oko, ucho | oczy, uszy | |
| rzecz. żeńskie kl. 1–4, 12 | kobiety, szkoły, Węgry, muchy, Włochy, statuy | |
| rzeczownik Niemcy (państwo) | Niemcy | |
| pewne rzecz. żeńskie spółgł. kl. 11 | myszy, rzeczy | |
| rzecz. m-os. dekl. przym. z M lp na ~e | Lindy | |
| liczebniki trzy, cztery | trzy, cztery | |
| ~i | rzecz. męskie kl. 5 | Polaki, sługi; ptaki; brzegi |
| rzecz. m-nżyw. kl. 6: śmieć, dzień | śmieci, dni | |
| rzeczownik nijaki dziecko | dzieci | |
| rzecz. żeńskie kl. 5 | apteki | |
| pewne rzecz. ż. spółgł. kl. 6–10 | sieci, brwi, myśli | |
| liczebniki 30, 40 | trzydzieści, czterdzieści | |
| ~e* | rzecz. męskie kl. 6–11 | zbóje, lekarze; słonie, wije; szczawie, lokale; ekscelencje |
| rzeczownik żeński kl. 5 ręka | ręce | |
| rzecz. żeńskie kl. 6–11, 13 | panie, lilie, opcje, ziemie, fale, idee, dłonie, noce | |
| formy żeńskie liczebników dwa, oba | dwie, obie | |
| liczebniki 11–19, 200 | jedenaście, dziewiętnaście, dwieście | |
| ~e** | pewne rzecz. m-nżyw. kl. 1 (~ns) | seanse |
| pewne rzecz. żeńskie kl. 1 (~nsa) | szanse | |
| przym. rodz. niemęskoosobowego | wesołe, drogie, głupie, duże, moje, nasze | |
| rzecz. dekl. przym. | uczone; chodzone, złote; lute; młode; królowe | |
| ~a | niekt. rzecz. m-os. z M lp na ~o oraz ksiądz, książę | maestra, mikada, księża, książęta |
| rzeczownik m-nżyw. cud | cuda | |
| rzecz. nijakie | słowa, imiona, cielęta, wota, akwaria | |
| liczebniki dwa, oba, kilka, 20, 300, 400 | dwa, oba, kilka, dwadzieścia, trzysta, czterysta | |
| ZERO | liczebniki 5–10, 50–90, 500–900 | pięć, siedem, dziesięć, pięćdziesiąt, dziewięćset |
| ~o | liczebnik 100 | sto |
| ~ę | liczebnik parę | parę |
Dopełniacz liczby mnogiej |
||
| ~ów | większość rzecz. m-os. | sąsiadów, poetów, Amerykanów, mościów |
| rzecz. m-os. dekl. przym. z M lp na ~e | Lindów | |
| rzecz. m-żyw. kl. 1–5, 7 | kotów, wołów, turów, ptaków, duchów, wijów | |
| niektóre rzecz. m-żyw. kl. 6, 11 | misiów, Reksiów, rydzów, tasiemców | |
| rzecz. m-nżyw. kl. 1–5, 7 | sadów, murów, brzegów, dachów, gajów | |
| niektóre rzecz. m-nżyw. kl. 6, 9, 10, 11 | styczniów, brzusiów, korabiów, celów, owoców | |
| niektóre rzecz. nijakie, w tym na ~um | pysiów, wotów, akwariów | |
| ~i | rzeczownik m-os. brat | braci |
| niektóre rzecz. m-os. kl. 6, 7, 10 | leni, ludzi, gości, złodziei, kowali, cieśli | |
| rzecz. m-żyw. kl. 6, 9, 10 | słoni, żółwi, rubli | |
| rzecz. m-nżyw. kl. 6, 9, 10 | tytoni, szczawi, lokali | |
| niektóre rzecz. m-nżyw. kl. 7 | pokoi | |
| niektóre rzecz. nijakie | dzieci, narzędzi, ślepi | |
| niektóre rzecz. żeńskie kl. 6–10 | bazi, zbroi, lilii, opcji, głębi, butli | |
| rzecz. żeńskie kl. 12, 13 | statui, idei | |
| rzecz. żeńskie spółgł. kl. 6–10 | osi, kolei, głębi, brwi, myśli | |
| ~y | niektóre rzecz. m i n kl. 11 | lekarzy, księży; węży, zajęcy; tysięcy; pnączy |
| niektóre rzecz. żeńskie samogł. kl. 11 | sadzy | |
| rzecz. żeńskie spółgł. kl. 11 | nocy, myszy | |
| ZERO | niektóre rzecz. m-os. na ~in~ | chrześcijan, Indian, parafian, Rosjan, Słowian |
| pewne rzecz. m-os. | książąt, mężczyzn, przyjaciół, sług | |
| większość rzecz. nijakich | drzew, słów, imion, cieląt | |
| większość rzecz. żeńskich | kobiet, pań, ziem | |
| ~u | rzecz. nijakie oko, ucho | oczu, uszu |
| liczebniki dwa, oba, 5–400 | dwu, obu, pięciu, szesnastu, stu, czterystu | |
| ~ych | przym. kl. 1–4, 11 | młodych, wesołych, starych, cichych, świeżych |
| rzecz. dekl. przym. kl. 1–4, 11 | myśliwych; złotych; lutych; młodych; królowych | |
| ~ich | przym. kl. 5–10 | drogich, tanich, głupich, sokolich, moich |
| rzecz. m-os. dekl. przym. kl. 5–10 | wojskich, bliźnich, rabbich, podstolich | |
| ~óch | liczebnik dwa | dwóch |
| ~ech | liczebniki trzy, cztery | trzech, czterech |
| ~a | rzecz. zbiorowe typu państwo | państwa |
Celownik liczby mnogiej |
||
| ~om | większość rzecz. | sąsiadom, sędziom, stołom, słowom, kobietom |
| rzecz. m-os. dekl. przym. z M lp na ~e | Lindom | |
| liczebnik dwa | dwom | |
| ~ym | przym. kl. 1–4, 11 | młodym, wesołym, starym, cichym, świeżym |
| rzecz. dekl. przym. kl. 1–4, 11 | myśliwym; złotym; lutym; młodym; królowym | |
| ~im | przym. kl. 5–10 | drogim, tanim, głupim, sokolim, moim |
| rzecz. dekl. przym. kl. 5–10 | wojskim, bliźnim, effendim, rabbim, podstolim | |
| ~u | liczebniki dwa, oba, 5–400 | dwu, obu, pięciu, szesnastu, stu, czterystu |
| rzecz. zbiorowe typu państwo | państwu | |
| ~óm | liczebnik dwa | dwóm |
| ~em** | liczebniki trzy, cztery | trzem, czterem |
Biernik liczby mnogiej |
||
| ~ów | większość rzecz. m-os. (=D) | sąsiadów, poetów, Amerykanów, mościów |
| rzecz. m-os. dekl. przym. z M lp na ~e (=D) | Lindów | |
| ~y | niektóre rzecz. m-os. kl. 11 (=D) | lekarzy, księży |
| rzecz. m-żyw. kl. 1–4 (=M) | koty, woły, tury, duchy | |
| rzecz. m-nżyw. kl. 1–4 (=M) | sady, wały, mury, dachy | |
| rzecz. nijakie oko, ucho (=M) | oczy, uszy | |
| rzecz. żeńskie kl. 1–4, 12 (=M) | kobiety, Węgry, muchy, Włochy, statuy | |
| rzeczownik Niemcy (=M) | Niemcy | |
| pewne rzecz. żeńskie spółgł. kl. 11 (=M) | myszy, rzeczy | |
| forma nm-os. liczebników trzy, cztery (=M) | trzy, cztery | |
| ~i | rzeczownik m-os. brat (=D) | braci |
| niektóre rzecz. m-os. kl. 6, 7, 10 (=D) | leni, ludzi, gości, złodziei, kowali, cieśli | |
| rzecz. m-żyw. kl. 5 (=M) | ptaki | |
| rzecz. m-nżyw. kl. 5 (=M) | brzegi | |
| pewne rzecz. m-nżyw. kl. 6 (=M) | śmieci, dni | |
| rzeczownik nijaki dziecko (=M) | dzieci | |
| rzecz. żeńskie kl. 5 (=M) | apteki | |
| pewne rzecz. żeńskie spółgł. kl. 6–10 (=M) | sieci, brwi, myśli | |
| forma nm-os. liczebników 30, 40 (=M) | trzydzieści, czterdzieści | |
| ZERO | niektóre rzecz. m-os. z M lp na ~in~ (=D) | Rosjan, Słowian |
| pewne inne rzecz. m-os. (=D) | książąt, mężczyzn, przyjaciół, sług | |
| forma nm-os. liczeb. 5–10, 50–90, 500–900 (=M) | pięć, siedem, dziesięć, pięćdziesiąt, dziewięćset | |
| ~e* | rzecz. m-żyw. kl. 6–11 (=M) | słonie, wije, żółwie, ruble, węże |
| rzecz. m-nżyw. kl. 6–11 (=M) | tytonie, pokoje, szczawie, lokale, bagaże | |
| rzeczownik żeński kl. 5 ręka (=M) | ręce | |
| rzecz. żeńskie kl. 6–11, 13 (=M) | panie, szyje, lilie, fale, idee, głębie, noce | |
| formy żeńskie liczebników dwa, oba (=M) | dwie, obie | |
| liczebniki 11–19, 200 (=M) | jedenaście, dziewiętnaście, dwieście | |
| ~a | rzeczownik m-nżyw. cud (=M) | cuda |
| rzecz. nijakie (=M) | słowa, imiona, cielęta, wota, akwaria | |
| rodzaj nm-os. liczebników dwa, oba (=M) | dwa, oba | |
| formy nm-os. liczeb. dwa, oba, kilka, 20, 300, 400 (=M) | dwa, oba, kilka, dwadzieścia, trzysta, czterysta | |
| rzecz. zbiorowe typu państwo (=D) | państwa | |
| ~ych | przym. rodz. m-os. kl. 1–4, 11 (=D) | młodych, wesołych, starych, cichych, świeżych |
| rzecz. m-os. dekl. przym. kl. 1–4, 11 (=D) | myśliwych, biegłych, wikarych, służących | |
| ~ich | przym. rodz. m-os. kl. 5–10 (=D) | drogich, tanich, głupich, sokolich, moich |
| rzecz. m-os. dekl. przym. kl. 5–10 (=D) | bliźnich, effendich, rabbich, podstolich | |
| ~e** | pewne rzecz. m-nżyw. kl. 1 (=M) | seanse |
| przym. rodz. niemęskoosobowego (=M) | wesołe, drogie, głupie, duże, moje, nasze | |
| rzecz. m-żyw. dekl. przym. (=M) | chodzone, złote | |
| rzeczownik m-nżyw. dekl. przym. luty (=M) | lute | |
| rzecz. nijakie dekl. przym. (=M) | młode | |
| rzecz. żeńskie dekl. przym. (=M) | położne, królowe | |
| ~óch | rodzaj m-os. liczebnika dwa (=D) | dwóch |
| ~u | rodzaj m-os. liczebnika oba (=D) | obu |
| formy m-os. liczebników 5–400 (=D) | pięciu, dziesięciu, stu, trzystu | |
| ~ech | rodzaj m-os. liczebników trzy, cztery (=D) | trzech, czterech |
| ~o | liczebnik 100 (=M) | sto |
| ~ę | liczebnik parę (=M) | parę |
Narzędnik liczby mnogiej |
||
| ~ami | większość rzecz. | sąsiadami, poetami, sędziami, kotami |
| rzecz. m-os. dekl. przym. z M lp na ~e | Lindami | |
| ~mi | niektóre rzecz. m-os. | braćmi, gośćmi, księżmi, ludźmi, przyjaciółmi |
| rzeczownik m-żyw. koń | końmi | |
| rzecz. m-nżyw. liść, pieniądz | liśćmi, pieniędzmi | |
| rzeczownik nijaki dziecko | dziećmi | |
| rzecz. żeńskie dłoń, kość | dłońmi, kośćmi | |
| ~y | specjalna forma pewnych rzecz. m i n | laty |
| ~yma | oboczna forma rzecz. oko, ucho | oczyma, uszyma |
| ~oma | oboczna forma rzeczownika ręka | rękoma |
| liczebniki dwa, oba, 5–400 | dwoma, oboma, pięcioma, szesnastoma, stoma | |
| ~ymi | przym. kl. 1–4, 11 | młodymi, wesołymi, starymi, cichymi, świeżymi |
| rzecz. dekl. przym. kl. 1–4, 11 | biegłymi; złotymi; lutymi; młodymi; królowymi | |
| ~imi | przym. kl. 5–10 | drogimi, tanimi, głupimi, sokolimi, moimi |
| rzecz. m-os. dekl. przym. kl. 5–10 | wojskimi, bliźnimi, rabbimi, podstolimi | |
| ~ema* | rodzaj żeński liczebników dwa, oba | dwiema, obiema |
| ~ema** | liczebniki trzy, cztery | trzema, czterema |
| ~u | liczebniki dwa, oba, 5–400 | dwu, obu, pięciu, szesnastu, stu, czterystu |
| ~em** | rzecz. zbiorowe typu państwo | państwem |
Miejscownik liczby mnogiej |
||
| ~ach | większość rzecz. | sąsiadach, poetach, sędziach, kotach |
| rzecz. m-os. dekl. przym. z M lp na ~e | Lindach | |
| ~ech* | wyjątkowo rzecz. Niemcy, Węgry, Włochy | Niemczech, Węgrzech, Włoszech |
| ~ych | przym. kl. 1–4, 11 (=D) | młodych, wesołych, starych, cichych, świeżych |
| rzecz. dekl. przym. kl. 1–4, 11 (=D) | myśliwych; złotych; lutych; młodych; królowych | |
| ~ich | przym. kl. 5–10 (=D) | drogich, tanich, głupich, sokolich, moich |
| rzecz. m-os. dekl. przym. kl. 5–10 (=D) | wojskich, effendich, rabbich, podstolich | |
| ~óch | liczebnik dwa (=D) | dwóch |
| ~u | liczebniki dwa, oba, 5–400 (=D) | dwu, obu, pięciu, szesnastu, stu, czterystu |
| ~ech** | liczebniki trzy, cztery (=D) | trzech, czterech |
| ~e* | rzecz. zbiorowe typu państwo | państwie |
Wołacz liczby mnogiej |
||
| Forma W lm jest zawsze równa formie mianownika liczby mnogiej. | ||
UWAGA! Przed końcówkami ~e*, ~ech*, ~ema* zachodzą wymiany spółgłosek (czasami także samogłosek). Przed końcówkami ~e**, ~ego**, ~ej**, ~emu**, ~em** nie ma wymian, z wyjątkiem wymiany k, g : ki, gi. |
||
Strona główna – Gramatyka polska
2022-03-14