PYTANIA Z CHEMII

Zakres gimnazjum

Wersja z dnia 2017-02-05

Autor: Grzegorz Jagodziński

Substancje i mieszaniny

  1. Podane procesy sklasyfikuj jako fizyczne lub chemiczne:
  2. Scharakteryzuj metale i niemetale. Czy wszystkie metale to ciała stałe? Czy istnieją metale będące gazami? W jakich warunkach?
  3. Węgiel uważany jest za niemetal, jednak ma też pewną właściwość metali. Jaka to właściwość? Czy spostrzeżenie to dotyczy wszystkich postaci węgla? Jeśli nie, to których dotyczy?
  4. Jakie gazy należy zbierać do probówki skierowanej wylotem w górę, a jakie do probówki skierowanej wylotem w dół?
  5. Które gazy można zbierać do probówki umieszczonej w zlewce wypełnionej wodą i skierowanej otworem w dół?
  6. Jakie właściwości fizyczne wykorzystujemy w czasie rozdzielania mieszanin:
  7. W jaki sposób możemy rozdzielić mieszaniny wody i alkoholu etylowego? siarki i opiłków żelaza? Uzasadnij, że wybrany sposób okaże się skuteczny.

Układ okresowy, pierwiastki, atomy

  1. Określ położenie w układzie okresowym (która grupa i który okres), ilość elektronów walencyjnych oraz maksymalną wartościowość: azotu, boru, siarki, sodu, tlenu.
  2. Gdzie w układzie okresowym będziesz szukać:
  3. Do parownicy wlano niewielką ilość wody z płynem do mycia naczyń. Do roztworu wprowadzono wodór, powodując wytworzenie się piany. Co się stanie, gdy do baniek wypełnionych gazem zbliżymy zapalone łuczywko?
  4. Mając do dyspozycji 4 metale: Al, Mg, Ca, Na, oraz 4 niemetale: O, Cl, Br, S, zaproponuj związek o strukturze MeX2, w którym występuje wiązanie jonowe.
  5. Wodór występuje w przyrodzie w postaci 3 izotopów. Jakie to izotopy? Czym się różnią? Co mają wspólnego?

Stechiometria

  1. W rozkładzie nadtlenku wodoru powstaje woda i tlen. Ile tlenu otrzymamy z rozkładu 2 cząsteczek H2O2? Czy będą to dwie cząsteczki? Jeden atom? Jedna cząsteczka?
  2. Oblicz masę cząsteczkową nadtlenku wodoru i stosunek masowy pierwiastków tworzących ten związek.

Tlenki

  1. Dysponując wodą, fenoloftaleiną i oranżem metylowym, zaprojektuj doświadczenie, przy pomocy którego odróżnisz tlenek potasu od tlenku siarki(VI). Opisz obserwacje, które dokonasz podczas doświadczenia. Jakie wyciągniesz wnioski?
  2. Rozpatrujemy następujące tlenki: SO2, NO, NO2, K2O, CO, SO3. Z których z nich w reakcji z wodą powstaną wodorotlenki? W których atom niemetalu występuje na najwyższym stopniu utlenienia? Które w reakcji z wodą nie dadzą kwasów, mimo że są to tlenki niemetali?

Wodorotlenki

  1. Przeprowadzono reakcje z wodą tlenków sodu, magnezu, potasu i wapnia. Napisz zachodzące reakcje. W której reakcji otrzymamy produkt o największej masie w stosunku do zużytej wody? W której o najmniejszej?
  2. Do trzech probówek z wodą z dodatkiem kilku kropli fenoloftaleiny dodano kolejno kawałek sodu, magnezu i miedzi. Co zaobserwowano w każdej z probówek? Dlaczego? Jakie wnioski można wysnuć z tego doświadczenia odnośnie aktywności metali? Wodorotlenków których metali nie da się otrzymać w wyniku bezpośredniej reakcji z wodą? W jaki sposób możemy otrzymać takie wodorotlenki?
  3. Do zlewki z wodną i odrobiną fenoloftaleiny wrzucono pewną substancję. Zaobserwowano zmianę barwy roztworu i wydzielanie się pęcherzyków gazu. Czy substancją tą mogła być któraś z następujących: sód, tlenek sodu, wodorotlenek sodu, chlorek sodu? Dlaczego? Jakie byłyby rezultaty doświadczenia, gdyby do różnych zlewek o tej samej zawartości wrzucano kolejno każdą z substancji spośród podanych?

Kwasy nieorganiczne

  1. Co to jest pH? Jakie pH odpowiada kwaśnemu, a jakie zasadowemu odczynowi roztworu?
  2. W dwóch roztworach stwierdzono odpowiednio pH = 3,0 oraz pH = 5,0. Który roztwór jest bardziej kwaśny? W którym jest większe stężenie jonów wodorowych?
  3. Pewien napar ma barwę brunatnoczerwoną. Pod dodaniu kwasu barwa zmienia się na różową, po dodaniu roztworu zasadowego barwa staje się fioletowa. Czy ów napar może być używany jako wskaźnik kwasowo-zasadowy? Co się stanie, gdy dodamy do niego roztworu o pH = 2,4?

Sole

  1. Które (3) spośród podanych związków nie są solami: octan etylu, octan sodu, siarczan(IV) sodu, siarczek potasu, tlenek sodu, węglan wapnia, węglik wapnia?
  2. Czym różnią się sole amonowe od innych, typowych przedstawicieli tej grupy związków?
  3. Podaj wzór i nazwę systematyczną saletry amonowej, a następnie oblicz jej masę cząsteczkową i procentową zawartość azotu w tej soli.
  4. Jaki gaz wydzieli się w reakcji CaCO3 z HCl? W jaki sposób poprawnie zebrać ten gaz w probówce? Czy ujście probówki powinno być skierowane w górę czy w dół? Czy ten gaz należy zbierać nad wodą?
  5. Zmieszano ze sobą roztwory chlorku żelaza(III) i chlorku baru. Jakie kationy i aniony znajdowały się w otrzymanym roztworze? Jak rozdzielić od siebie kationy znajdujące się w roztworze, dysponując azotanem żelaza(III), siarczanem(VI) sodu, fosforanem(V) sodu oraz fosforanem(V) żelaza(III)? Zadanie spróbuj rozwiązać tak, by otrzymać osad, zawierający tylko jeden z kationów, następnie zlać roztwór znad osadu do innego naczynia, i wytrącić z niego drugi z kationów. Skorzystaj ze znanych reguł rozpuszczalności! W razie kłopotów użyj tablicy rozpuszczalności.
  6. Dlaczego do sporządzania roztworów azotanu srebra należy używać wody destylowanej, a nie wody kranowej? Jakie sole zawarte w wodzie wodociągowej spowodują wytrącenie się osadu?

Roztwory

  1. W dwóch naczyniach sporządzono dwa roztwory. Do pierwszego naczynia wlano 15 g rozpuszczalnika i wsypano 3 g substancji stałej. Do drugiego naczynia wlano 40 g rozpuszczalnika i wsypano 10 g substancji. Jakie były stężenia roztworów otrzymanych po całkowitym rozpuszczeniu substancji w każdym z naczyń?

Węglowodory

  1. Jaki znasz najprostszy węglowodór nasycony? nienasycony? Do której z tych grup zaliczamy alkany?
  2. Napisz wzory sumaryczne i półstrukturalne 5 pierwszych alkanów i podaj ich nazwy. Czy mają one ten sam stan skupienia w temperaturze 20°C? Od czego zależą ich temperatury topnienia i wrzenia?
  3. Co precyzyjnie oznacza termin „alkiny”? Jaki typ wiązania występuje tylko jeden raz w cząsteczce alkinu?
  4. Które węglowodory odbarwiają roztwór manganianu(VII) potasu? Jaka inna reakcja barwna może służyć do identyfikacji tych węglowodorów?
  5. Przez trzy naczynia z wodą bromową przepuszczono odpowiednio etan, eten i etyn. Co zaobserwowano?

Pochodne węglowodorów

  1. Wśród pochodnych węglowodorów wyróżniamy m.in. alkohole, kwasy karboksylowe, estry, aminy. Podaj nazwy następujących substancji i przydziel je do jednej z tych grup: CH3COOH, CH3NH2, C2H5OH, CH3COOCH3.

Kwasy organiczne

  1. W reakcji kwasu octowego z pewną substancją otrzymano CH3COOK i H2O. Nazwij pierwszy z produktów i zalicz do odpowiedniej grupy związków chemicznych. Jakiej substancji dodano do kwasu octowego?

Zobacz też: